https://islamansiklopedisi.org.tr/abdulmumin-el-huyi
Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde (Hazine, nr. 841) korunan Ayyûkī’ye ait Varaḳa ve Gülşâh adlı Farsça mesnevinin minyatürlerini yapan sanatkârdır. Eserdeki yetmiş bir minyatürden bir tanesine (vr. 58b) yazdığı “amel-i Abdülmü’min b. Muhammed en-Nakkāş el-Huveyyî” ibaresinden, XI. yüzyıl ortalarında Türkler’in eline geçen ve bu asırlarda Huvey şeklinde telaffuz edilen (bk. Özergin, s. 226) Azerbaycan’daki Hoy şehrinden olduğu anlaşılmaktadır. Hakkında pek çok araştırma ve inceleme yayımlanmış olan bu yazmanın müstensihi ve istinsah tarihi bilinmemektedir. Kitabın Osmanlı öncesine ait cildinden ve tipik Anadolu Selçuklu nesihi hattından, bir Anadolu Selçuklu eseri olduğu anlaşılmaktadır. Uygur üslûbundaki minyatürlerinin tam benzerlerine de yine Selçuklu yazmaları ile seramiklerinde rastlanmaktadır. Nakkaş Abdülmü’min el-Hûyî’nin, Konya Karatay Medresesi’nin 651 (1253) yılında tanzim edilen vakfiyesindeki elli şahit arasında, ismi başlarda yer alan ve taşıdığı “eş-şeyh” unvanından o tarihte yaşlı olduğu anlaşılan Şeyh Abdülmü’min b. Muhammed el-Hûyî ile aynı şahıs olabileceği ileri sürülmektedir (bk. Özergin, s. 227 vd.).
BİBLİYOGRAFYA
Filiz Çağman – Zeren Tanındı, Topkapı Sarayı Müzesi İslâm Minyatürleri, İstanbul 1979, s. 11, nr. 6.
Ahmed Ateş, “Un Vieux Poème Romanesque Persan: Récit de Warkah et Gulshāh”, Ars Orientalis, IV, Washington 1961, s. 143-152.
A. S. Melikian-Chirvani, “La Roman de Varque et Golshah”, Arts Asiatiques, numero special, Paris 1970, s. 1-262.
M. Kemal Özergin, “Selçuklu Sanatçısı Nakkaş Abdülmü’min el-Hoyî Hakkında”, TTK Belleten, XXXIV/134 (1970), s. 219-229.
Görseller
