BİHÂRÎ - TDV İslâm Ansiklopedisi

BİHÂRÎ

البهاري
Müellif: RAHMİ YARAN
BİHÂRÎ
Müellif: RAHMİ YARAN
Web Sitesi: TDV İslâm Ansiklopedisi
Yayımcı: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi
Baskı Tarihi: 1992
Erişim Tarihi: 13.12.2024
Web Adresi:
https://islamansiklopedisi.org.tr/bihari
RAHMİ YARAN, "BİHÂRÎ", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/bihari (13.12.2024).
Kopyalama metni

Hindistan’ın Bihâr eyaleti sınırları içinde bulunan Muhib Alipûr’a bağlı Kerâ köyünde doğdu. Babası Hz. Osman, annesi Hz. Ebû Bekir’in soyundan gelmektedir. Kutbüddin b. Abdülhalim es-Sihâlevî ve Kutbüddin el-Hüseynî eş-Şemsâbâdî gibi hocalardan ders aldı. Hanefî fıkhı ve mantık sahalarında üne kavuştu. Dekken’de görüştüğü ve üzerinde büyük bir tesir bıraktığı Evrengzîb tarafından önce Leknev, ardından Haydarâbâd kadılığına tayin edildi (1097/1685-86). Daha sonra kadılık görevinden alınıp Şah Âlem’in oğlu şehzade Refîu’l-kadr’in hocalığı ile görevlendirildi. Kâbil’e vali olarak tayin edilen Şah Âlem Bihârî’yi de yanında götürdü (1109/1697-98). Babası Evrengzîb’in ölümü üzerine Dekken’e dönen Şah Âlem, Fâzıl Han unvanını verdiği Bihârî’yi Hindistan başkadısı tayin etti (1118/1706-1707). Ancak Bihârî göreve başladıktan birkaç ay sonra vefat etti.

Eserleri. 1. Müsellemü’s̱-s̱übût. Hanefî usûl-i fıkhına dair bir eser olup 1109’da (1697-98) kaleme alınmıştır (Leknev 1263; Aligarh 1297; Aymara 1297; Delhi 1311; Kahire 1322, 1326).

2. Süllemü’l-ʿulûm. Mantıkla ilgili bir eserdir (Leknev 1290; Delhi 1322; Kazan 1906). Muhammed Mübârek b. Muhammed Dâim Edhemî Fârûkī’nin el-Münhiyye (Leknev 1265; Kanpûr 1298, 1309; Delhi 1300; Kazan 1887; Lahor 1309), Muhammed Mübîn el-Leknevî’nin Mirʾâtü’ş-şürûḥ (Leknev 1288, 1300, 1322; Kanpûr 1311, 1314), Muhammed Hasan el-Leknevî’nin el-Aḳvâlü’l-erbaʿa (Kanpûr 1286; Leknev 1326), Haydar Ali b. Hamdullah’ın Taḥrîrât, Muhammed Ali el-Mübârekî el-Kanpûrî’nin Miʿrâcü’l-fühûm, Muhammed Abdülbahâ’nın İntâḳu’l-mefhûm (Delhi 1322) adlı eserleri başta olmak üzere pek çok şerh, hâşiye ve ta‘lîkātı vardır.

3. Risâle fi’l-muġāleṭâti’l-ʿâmmeti’l-vürûd. Abdülhay el-Leknevî’nin Muʿînü’l-ġāʾis̱în adlı şerhiyle birlikte basılmıştır (Hind 1298).

4. el-Cevherü’l-ferd. Atomlarla ilgili bir risâledir (yazmaları için bk. GAL, II, 554; Suppl., II, 624).

Bunlardan başka kaynaklarda Risâle fî is̱bâti enne meẕhebe’l-Ḥanefiyye ebʿad ʿani’r-reʾy min meẕhebi’ş-Şâfiʿiyye adlı bir eserinden de söz edilmektedir.


BİBLİYOGRAFYA

Sıddîk Hasan Han, Ebcedü’l-ʿulûm, Dımaşk 1978, III, 233-234.

, I, 595-596; II, 1963.

, VI, 250-252.

, II, 554; , II, 622-624.

, I, 382; II, 23, 366, 481.

, II, 5.

, VI, 169.

, VIII, 179.

a.mlf., el-Müstedrek, Beyrut 1406/1985, s. 577.

, I, 378-379.

, II/3, s. 356.

Yûnus İbrâhim es-Sâmerrâî, ʿUlemâʾü’l-ʿArab fî şibhi’l-ḳārreti’l-Hindiyye, Bağdad 1986, s. 517.

, s. 103-106, 152, 157-159, 167-169, 317-318, 383.

M. Hidayet Hosayn, “Bihârî”, , II, 604.

A. S. Bazmee Ansari, “al-Bihārī”, , I, 1210.

a.mlf., “el-Bihârî”, , V, 118.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1992 yılında İstanbul’da basılan 6. cildinde, 139 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER