Arama - TDV İslâm Ansiklopedisi

ADLİYE عدلية

bk. DÂVA; KADI; KAZÂ; MAHKEME

DÂVA

bk. ÖNERME Hüküm bildiren cümleler için kullanılan mantık terimi.

DÂVA الدعوى
Bir hakkın mahkeme yoluyla talep edilmesi anlamında kullanılan hukuk terimi.

NÜKÛL النكول

bk. DÂVA; YEMİN

KAN DAVASI

bk. KATİL; KISAS

ABAZA PAŞA
Genç Osman’ın kanını dava ederek isyan eden Erzurum beylerbeyi.

MEHÂDIR محاضر

Taraflar ve şahitlerinin hâkim huzurunda dava ile ilgili olarak sundukları bilgi ve delillerin, yemin, ikrar veya inkârın kaydedildiği belge ve defterler.bk. ŞÜRÛT ve SİCİLLÂT الشروط و السجلّات

ZAMAN AŞIMI
Bir hakkın kazanılmasını sağlayan veya dava edilmesini önleyen belli bir sürenin geçmesini ifade eden fıkıh/hukuk terimi.

NÂMIK KEMAL
XIX. yüzyılın ikinci yarısında Türk edebiyatı ve siyasî hayatında büyük tesirler meydana getiren vatan ve hürriyet şairi, dava ve mücadele adamı, edip, yazar, gazeteci ve idareci.

HUSUMET الخصومة
Yargılama hukukunda şahısların davaya taraf olma sıfat ve ehliyetini ifade eden bir terim.

KADI القاضي
Hukukî uyuşmazlıkları ve davaları karara bağlamak üzere devletçe tayin edilen görevli, hâkim.

MUHZIR المحضر
Mahkemelerde davalı ve davacıyı mahkeme huzuruna celbeden görevli, yüksek rütbeli bir yeniçeri kumandanının unvanı.

HUZUR MÜRÂFAASI
Osmanlılar’da itiraz edilen bir davanın sadrazamın huzurunda yeniden görülmesini ifade eden bir tabir.

KAZASKER قاضيعسكر
İslâm tarihinde askerler arasındaki davalara bakan ordu kadısı, Osmanlılar’da Dîvân-ı Hümâyun’un üyesi, yargı ve eğitim teşkilâtının sorumlusu.

İSTÎNAF الاستئناف

bk. KAZÂ; MAHKEME

NİZÂMİYE MAHKEMELERİ
Tanzimat’tan sonra kurulan ve şer‘î hususlar dışındaki davalara bakan mahkemeler.

SULH الصلح
Karşılıklı rıza ile çekişmeyi ortadan kaldıran akid veya görülmekte olan davanın anlaşmayla sona erdirilmesi anlamında fıkıh terimi.

EMÎR-i DÂD أمير داد
Selçuklular’da başta devlet aleyhine işlenen cürümler olmak üzere şer‘î davaların dışındaki örfî davalara hükümdar adına bakan görevli.