https://islamansiklopedisi.org.tr/gulam-huseyin
Evez’de Bâre Banki civarındaki Zeydpûr’da doğdu. Daha sonra İngiliz Bâzârı diye de bilinen Engrîzâbâd’a göç etti. İyi bir eğitim gördü. Bölgedeki İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin ticarî temsilcisi George Udny’nin (Udney) sorumluluğu altında postahane müdürü (dak münşî) oldu. Udny’nin ricası üzerine bir Bengal tarihi yazmayı kabul etti ve 1202’de (1787-88) tamamladığı bu Farsça eserine Riyâżü’s-selâṭîn adını verdi. Eser bir mukaddime ve dört bölümden meydana gelmektedir.
Gulâm Hüseyin Riyâżü’s-selâṭîn’in mukaddimesinde Bengal ve civarını tanıtır; bölgede yaşayan halka dair bilgi verir. Ayrıca bazı şehir ve kasabaları tasvir eder; Bengal sultanlarıyla valilerini ve onlarla ilgili bazı anekdotları anlatır. Birinci bölümde Delhi sultanlarının tayin ettiği Bengal valilerinden, ikinci bölümde bağımsız Bengal sultanlarından, üçüncü bölümde Bâbürlüler’e bağlı vekillerden (nâzımlar, nizamlar), son bölümde Fransız ve Portekizliler’in Bengal’e gelişinden ve buradaki İngiliz hâkimiyetinden bahseder. Mevlevî Abdülhak Âbid tarafından neşredilen Riyâżü’s-selâṭîn’i (Kalküta 1890) Mevlevî Abdüsselâm notlarla birlikte İngilizce’ye çevirmiştir (Calcutta 1902; Delhi 1975).
BİBLİYOGRAFYA
Gulâm Hüseyin Sâlim, Riyâżü’s-selâṭîn (nşr. Mevlevî Abdülhak Âbid), Kalküta 1890; a.e. (İng. trc. Mavlavi Abdus Salam), Calcutta 1902, s. 2-5.
Storey, Persian Literature, I/1, 178.
Abdülhay el-Hasenî, Nüzhetü’l-ḫavâṭır, VII, 352.
Hânbâbâ, Fihrist II, 2726.
M. Gholam Rasul, The Origin and Development of Muslim Historiography, Dakka 1984, s. 117-119.
H. Beveridge, “The Khurshid Jahan Numa of Sayyad Ilāhī Bak̲h̲s̲h̲ al-Ḥusainī Angrēzābādī”, JASB, LXIV/1 (1895), s. 196, 198.
“Gulâm Hüseyin”, İA, IV, 824.
A. S. Bazmee Ansari, “G̲h̲ulām Ḥusayn (Salīm)”, EI2 (İng.), II, 1092.
