HAMNE bint CAHŞ

Annesi, Abdülmuttalib’in kızı ve Resûl-i Ekrem’in halası Ümeyme’dir. Babası Cahş, Harb b. Ümeyye ile dostluk antlaşması yapmıştı. Hamne Cahş’ın üç kızından biri olup diğer ikisi ümmü’l-mü’minîn Zeyneb ile Ümmü Habîbe’dir. Bazı kaynaklarda Hamne ile Ümmü Habîbe aynı hanım zannedilip Hamne’nin künyesinin Ümmü Habîbe olduğu söylenmiş, buna bağlı olarak da Ümmü Habîbe ile evlenmiş olan Abdurrahman b. Avf’tan “Hamne’nin kocası” diye söz edilmiştir (Zehebî, II, 215). Mekke’den Medine’ye ilk hicret eden ve Hz. Peygamber’e biat eden kadınlardan olan Hamne Mus‘ab b. Umeyr ile evlendi ve ondan bir kızı oldu. Mus‘ab Uhud Gazvesi’nde şehid düştü. Muhammed b. Abdullah b. Cahş’tan rivayet edildiğine göre, İslâm ordusu Uhud Gazvesi’nden Medine’ye döndüğünde merak içinde bekleyen kadınlar savaşa katılan yakınlarından haber sormuşlarsa da hiç kimse bu konuda onlara cevap vermedi. Bunun üzerine kadınlar Hz. Peygamber’e başvurdular. Resûl-i Ekrem hepsine cevap verdikten sonra sıra Hamne’ye gelince ona kardeşi Abdullah’ın ve dayısı Hamza’nın şehid olduğunu söyledi. Hamne derin bir tevekkülle, “Allah onlara rahmet etsin ve onları bağışlasın” dedi. Ardından Hz. Peygamber kocasının da şehid olduğunu söyleyince Hamne, “Âh savaş âh!” diye feryat etti. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem, “Kadınlarda kocalarına karşı ayrı bir bağlılık vardır” dedi. Uhud Gazvesi’nde savaşanlara su dağıtan ve yaralıları tedavi eden Hamne’ye Hz. Peygamber Hayber’de 30 vesk yiyecek vermiştir (İbn Sa‘d, VIII, 241).

Hamne bint Cahş daha sonra Talha b. Ubeydullah ile evlendi ve ondan iki oğlu oldu. Âbid ve zâhid bir kimse olduğu için “Seccâd” lakabıyla anılan oğlu Muhammed Cemel Vak‘ası’nda öldürülmüştür. Diğer oğlu İmrân, Fazl b. Abbas’ın kızı Ümmü Külsûm ile evlenmiş, her ikisinin de nesli devam etmemiştir (İbn Kuteybe, s. 231-232).

Hamne’nin hayız dönemi bittikten sonra da kan kaybettiği ve bu durumunu kız kardeşi Zeyneb’in evine giderek Hz. Peygamber’e anlatıp hükmünü sorduğu rivayet edilmiştir (Ebû Dâvûd, “Ṭahâret”, 95).

İfk Hadisesi’nde Hz. Âişe aleyhinde konuşanlardan biri olan Hamne’ye hadd-i kazf uygulanmıştır. Hamne, bu olaya kız kardeşi Zeyneb’e olan sevgisinden dolayı karışmışsa da Zeyneb Hz. Âişe hakkında onun gibi düşünmemiştir.

Vefat tarihi bilinmeyen Hamne Resûl-i Ekrem’den hadis rivayet etmiş, kendisinden de oğlu İmrân rivayette bulunmuştur.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1997 yılında İstanbul’da basılan 15. cildinde, 497 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.