İBN GAYLÂN - TDV İslâm Ansiklopedisi

İBN GAYLÂN

ابن غيلان
İBN GAYLÂN
Müellif: M. YAŞAR KANDEMİR
Web Sitesi: TDV İslâm Ansiklopedisi
Yayımcı: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi
Baskı Tarihi: 1999
Erişim Tarihi: 09.12.2024
Web Adresi:
https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-gaylan
M. YAŞAR KANDEMİR, "İBN GAYLÂN", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-gaylan (09.12.2024).
Kopyalama metni

Bizzat kendisi, dedesi İbrâhim b. Gaylân’ın kayıtlarına göre Muharrem 347’de (Mart-Nisan 958) doğduğunu belirtmiştir. Ağabeyi Ebü’l-Kāsım Gaylân, Hatîb el-Bağdâdî’nin hocalarından güvenilir bir muhaddisti. İbn Gaylân, başta Ebû Bekir eş-Şâfiî olmak üzere Nîşâburlu muhaddis İbrâhim b. Muhammed el-Müzekkî, Basralı hadis râvisi Ebü’l-Hasan Ali b. Kāsım en-Neccâd gibi âlimlerden hadis rivayet etti. Kendisinden de Hatîb el-Bağdâdî, Ebü’l-Fazl İbn Hayrûn, kıraat âlimi İbn Sivâr el-Bağdâdî, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed el-Beredânî, Ca‘fer b. Ahmed es-Serrâc hadis öğrendi. Hatîb el-Bağdâdî’nin belirttiğine göre sadûk bir râvi olan İbn Gaylân 6 Şevval 440 (14 Mart 1049) tarihinde Bağdat’ta vefat etti ve Derbüabde’deki evine defnedildi.

Zehebî, İbn Gaylân’ın hocası Ebû Bekir eş-Şâfiî’den 352-354 (963-965) yılları arasında rivayet ettiği 10.000 hadisin on bir cüz tuttuğunu yazmıştır. Ebû Bekir eş-Şâfiî’nin rivayetleri el-Fevâʾid adıyla bilinmekle beraber İbn Gaylân onun en genç öğrencisi olduğu ve uzun bir hayat sürmesi sebebiyle bu hadisleri Ebû Bekir eş-Şâfiî’den en son kendisi rivayet ettiği için eser el-Ġaylâniyyât diye tanınmıştır. Fevâʾidü’l-Bezzâz (Ziriklî, VII, 21) ve el-Fevâʾidü’l-münteḫabetü’l-ʿavâlî ʿani’ş-şüyûḫi’l-meşhûre bi’l-Ġaylâniyyât diye anılan eseri Dârekutnî (ö. 385/995) tahriç etmiş (bu çalışmanın beş cüzü Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye’de bulunmaktadır, bk. Fuâd Seyyid, II, 197), ayrıca eserde bulunan ve Ebû Bekir eş-Şâfiî’den itibaren dört râvi ile Hz. Peygamber’e ulaşılan (rubâî) rivayetleri de el-Eḥâdîs̱ü’r-rubâʿiyyât adıyla bir araya getirmiştir (Dârü’l-kütübi’z-Zâhiriyye, Mecmua, nr. 85/2). Muhammed Murtazâ ez-Zebîdî (ö. 1205/1791), eserin Dârekutnî tarafından yapılan tahrîcinin on bir cüzden meydana gelen bir cilt içinde özel kütüphanesinde bulunduğunu ve kendisinin onu âlî senedlerle rivayet ettiğini söylemektedir (, VIII, 54). el-Ġaylâniyyât’ın muhtelif kısımları British Museum’da (Suppl., 135, Or. 3059, 136), Tübingen Üniversitesi Kütüphanesi’nde (nr. 96), Mekke’de Mektebetü’l-Harem’de (Hadis, nr. 579) ve Kahire’de (Sezgin, I, 191) bulunmaktadır. Heysemî’nin eser üzerinde Tertîbü eḥâdîs̱i’l-Ġaylâniyyât adıyla bir çalışma yaptığı kaydedilmektedir.


BİBLİYOGRAFYA

, VIII, 54.

, III, 234-235; XII, 333-334.

, IX, 204-205.

, VIII, 139-140.

, IX, 552.

, XVII, 598-600.

a.mlf., : sene 421-440, s. 492-494.

a.mlf., , II, 277.

a.mlf., Düvelü’l-İslâm, Beyrut 1405/1985, s. 227.

İbnü’l-Verdî, Tetimmetü’l-Muḫtaṣar fî aḫbâri’l-beşer (nşr. Ahmed Rif‘at el-Bedrâvî), Beyrut 1389/1970, I, 530.

, I, 119.

, XII, 58-59.

, III, 265.

İbnü’l-Gazzî, Dîvânü’l-İslâm (nşr. Seyyid Kesrevî Hasan), Beyrut 1411/1990, III, 399.

, VII, 21-22.

Fuâd Seyyid, Fihristü’l-maḫṭûṭât, Kahire 1382/1962, II, 197.

, I, 191, 232.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1999 yılında İstanbul’da basılan 19. cildinde, 505 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER