İBN NÂZIRÜ’l-CEYŞ - TDV İslâm Ansiklopedisi

İBN NÂZIRÜ’l-CEYŞ

ابن ناظر الجيش
Müellif: ASRİ ÇUBUKCU
İBN NÂZIRÜ’l-CEYŞ
Müellif: ASRİ ÇUBUKCU
Web Sitesi: TDV İslâm Ansiklopedisi
Yayımcı: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi
Baskı Tarihi: 1999
Erişim Tarihi: 02.11.2024
Web Adresi:
https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-nazirul-ceys
ASRİ ÇUBUKCU, "İBN NÂZIRÜ’l-CEYŞ", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-nazirul-ceys (02.11.2024).
Kopyalama metni

Muhtemelen 726 (1326) yılında Kahire’de doğdu. Lakabını babasının görev unvanından alır. Dinî ilimler tahsil ettikten sonra kadı ve nâzırü’l-ceyş olan babasının sağlığında Dîvân-ı İnşâ’da kâtibü’d-destliğe girerek devlet hizmetine başladı ve bu görevini Bahrî Memlük sultanları el-Melikü’l-Mansûr Selâhaddin Muhammed (1361-1363) ve el-Melikü’l-Eşref Şa‘bân (1363-1376) dönemlerinde de sürdürdü. el-Melikü’l-Mansûr Alâeddin Ali tarafından 778 (1376) yılında babasının yerine nâzırü’l-ceyş tayin edildi ve ömrünün sonuna kadar bu görevde kaldı. Sultan Berkuk’un birinci saltanatı sırasında öldü. Dîvân-ı İnşâ’daki yazışmalarda, müslüman ve yabancı hükümdarlara gönderilen mektuplarda onun tarafından hazırlananlar örnek alınmıştır.

İbn Nâzırü’l-Ceyş’in kaleme aldığı Kitâbü Tes̱ḳīfi’t-Taʿrîf bi’l-muṣṭalaḥi’ş-şerîf, divan kâtipleri için devletin divan ve resmî yazışma geleneğini açıklayan rehber mahiyetinde bir kitaptır ve müellifin kâtipliği sırasında yazılıp nâzırü’l-ceyşliğe getirildiği yıl tamamlanmıştır. Eser, İbn Fazlullah el-Ömerî’nin et-Taʿrîf bi’l-muṣṭalaḥi’ş-şerîf’ini örnek alan ve bir bakıma onun zeyli gibi olan bir çalışmadır. Özellikle yedinci bölümü Memlükler’de büyük hükümdarlara hangi lakaplarla hitap edildiğini göstermesi açısından önemlidir. İbn Nâzırü’l-Ceyş kitabına kendi dönemiyle ilgili şahsî tecrübelerini de aktarmıştır. Kalkaşendî’nin çokça faydalandığı ve kaynakları arasında adını verdiği eser Rudolf Veselý tarafından yayımlanmıştır (Kahire 1987).


BİBLİYOGRAFYA

, I, 7; IV, 107, 116, 208, 210, 212; VI, 85; VII, 260, 267; IX, 320; X, 183; XIII, 315.

, II, 158-171.

, XI, 152, 227, 238, 239, 301.

, VI, 291.

, V, 193.

P. M. Holt, “Rudolf Veselý (ed.): Ibn Nāẓir al-Ğayš: Kitāb Taṯqīf al-ta‘rīf bi’l-muṣṭalaḥ āl-šarīf”, , LII/3 (1989), s. 623.

H. Eisenstein, “Kitāb taṯqīf al-taʿrīf bi’l-muṣṭalaḥ al-šarīf par Taqī al-Dīn ʿAbd al-Raḥmān b. Muḥibb al-Dīn Muḥammad al-Taymī al-Ḥalabī, appelé Ibn Nāẓir al-ğayš”, , sy. 79 (1989), s. 286-287.

C. E. Bosworth, “Ibn Nāẓır al-D̲j̲ays̲h̲”, , s. 395.

Nâhid Zaferî, “İbn Nâẓırü’l-Ceyş”, , V, 19.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1999 yılında İstanbul’da basılan 20. cildinde, 229-230 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER