https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-resik-el-kuseyri
Hayatının ilk dönemi hakkında bilgi yoktur. Sadece Belc Kalesi’nin İşbîliye (Sevilla) Abbâdî Emirliği’ne bağlı âmili olduğu bilinmektedir. İbn Abbâd el-Mu‘temid-Alellah’ın emriyle Mürsiye’ye (Murcia) saldıran Vezir İbn Ammâr el-Endelüsî’ye yardımcı oldu. Ancak şehrin zaptedilerek (471/1078) Emîr İbn Tâhir’in hâkimiyetine son verilmesinin ardından İbn Ammâr Tuleytula’ya (Toledo) döndü. Orada bıraktığı İbn Reşîḳ, onun adamlarını şehirden uzaklaştırıp emirliği ele geçirdi ve bağımsızlığını ilân etti.
O yıllarda çok güçlenen Kastilya Kralı VI. Alfonso, Endülüs’teki bütün müslüman emirliklerden vergi almaya başlamıştı; İbn Reşîḳ de emirlik tahtına oturunca ona hediye gönderdi. Murâbıt Hükümdarı Yûsuf b. Tâşfîn’in Endülüs’e geçmesinden önce emîrlerin birbirlerine düşmeleri sırasında İbn Reşîḳ’in ihanetini bir türlü affedemeyen İbn Abbâd el-Mu‘temid, onu hıristiyanlarla ittifak içinde olmakla suçlayarak Yûsuf b. Tâşfîn’e şikâyet etti. Ancak İbn Reşîḳ, Yûsuf b. Tâşfîn’in hâkimiyetini benimsemesinin işareti olarak onun adına hutbe okutup tehlikeden kurtuldu. Ayrıca Yûsuf b. Tâşfîn ile İbn Abbâd el-Mu‘temid’in VI. Alfonso’ya karşı zafer kazandıkları Zellâka Savaşı’ndan (479/1086) sonra da Mu‘temid’e vergi ödemeyi kabul etti. Fakat bu durum uzun sürmedi. Yûsuf b. Tâşfîn Belensiye’nin (Valencia) düşmesinin ardından tekrar Endülüs’e gelerek bütün emîrleri birlik ve yardıma çağırdığında (480/1087) Mu‘temid yine aynı suçlamaları dile getirdi. Yûsuf b. Tâşfîn de durumu fakihlere inceletip İbn Reşîḳ’in suçluluğuna karar verince onu öldürülmemesi şartıyla Mu‘temid’e teslim etti (481/1088). Bir müddet Lûrka (Lorca) ve İşbîliye’de hapse atılan İbn Reşîḳ’in bundan sonraki hayatı hakkında fazla bir şey bilinmemekte, bazı kaynaklar Mu‘temid tarafından öldürüldüğünü, bazıları da Murâbıtlar’ın İşbîliye’yi aldıkları sırada (484/1091) serbest bırakıldığını rivayet etmektedir (İbnü’l-Ebbâr, II, 175). Ebü’l-Alâ İdrîs b. Ezrak başta olmak üzere birçok şair İbn Reşîḳ’i öven şiirler yazmıştır (Makkarî, III, 573).
BİBLİYOGRAFYA
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, IX, 291.
Abdülvâhid el-Merrâküşî, el-Muʿcib fî telḫîṣi aḫbâri’l-Maġrib (nşr. M. Saîd el-Iryân), Kahire 1383/1963, s. 180-182, 192.
İbnü’l-Ebbâr, el-Ḥulletü’s-siyerâʾ (nşr. Hüseyin Mûnis), Kahire 1985, II, 123-124, 134-135, 140-146, 175.
Makkarî, Nefḥu’ṭ-ṭîb, III, 572-573.
Dozy, Spanish Islam, s. 681-682, 685, 700, 706.
Chejne, Muslim Spain, s. 73.
Mahmoud Makki, “The Political History of Al-Andalus”, The Legacy of Muslim Spain (ed. Salma Khadra), Leiden 1992, s. 62-63.
J. F. P. Hopkins, “Ibn Ras̲h̲īḳ”, EI2 (İng.), III, 904-905.
E. Lévi-Provençal, “Mursiya”, a.e., VII, 633-634.
Saîdullah Karabeglû, “İbn Reşîḳ”, DMBİ, III, 590.
