KADER
Allah’ın nesneleri ve olayları özellikle sorumluluk doğuran beşerî fiilleri, ezelde planlayıp zamanı gelince yaratması anlamında terim.
MU‘TEZİLE
İtikadî meselelerin yorumunda akla ve iradeye öncelik veren kelâm mezhebi.
CEBRİYYE
İnsanlara ait ihtiyarî fiillerin ilâhî irade ve kudretin zorlayıcı tesiriyle meydana geldiğini savunan grupların ortak adı.
İlk temsilcilerinden biri
MA‘BED el-CÜHENÎ
Kaderiyye diye anılan hür irade düşüncesinin ilk temsilcilerinden.
İlk temsilcilerinden biri
GAYLÂN ed-DIMAŞKĪ
İrade hürriyeti konusundaki fikirleriyle ilk Kaderiyye fırkasının doğuşunu hazırlayan tâbiîn dönemi âlimlerinden.