KASRÎ, Abdülcelîl b. Mûsâ

Aslen Evs kabilesine mensuptur. Kurtubalı (Córdoba) olmakla beraber Fas’ta Sebte (Ceuta) yakınlarındaki Kasrüabdülkerîm’de (Kasrükütâme) ikamet etmesi sebebiyle Kasrî nisbesiyle şöhret buldu. Arap edebiyatı, hadis, kelâm, tefsir gibi ilimlerle meşgul oldu. Mâlikî mezhebine mensup olan Kasrî, Ebü’l-Hasan İbn Huneyn’den İmam Mâlik’in el-Muvaṭṭaʾını rivayet etti. Feth b. Muhammed el-Mukrî ile Ali b. Halef’in derslerine katıldı. Kasrüabdülkerîm’de zâhid Ebü’l-Hasan İbn Gālib’in sohbetlerini dinledi. Sebte’de vefat etti.

İnsanlardan uzak yaşamayı tercih eden Kasrî’nin zühd ve takvâ sahibi olduğu, tasavvufî konuları hadislere bağlı kalarak açıklamaya çalıştığı, bu açıklamaların Kitap ve Sünnet’in zâhiriyle tam bir uyum içinde olduğu kaydedilmektedir. Kendisinden Ebû Abdullah el-Ezdî ve Ebü’l-Hasan el-Gāfikī gibi âlimler rivayette bulunmuştur. İbn Havtullah’a da icâzet vermiştir.

Eserleri. 1. Şuʿabü’l-îmân. Ebû Abdullah el-Halîmî’nin el-Minhâc fî şuʿabi’l-îmân adlı eserinin muhtasarı olup Seyyid Kesrevî Hasan (Beyrut 1416/1995) ve Eymen Sâlih Şa‘bân ile Seyyid Ahmed İsmâil (I-II, Kahire 1417/1996) tarafından yayımlanmıştır. İbn Liyûn et-Tücîbî eseri ihtisar etmiştir.

2. Tenbîhü’l-efhâm (enâm) fî müşkili eḥâdîs̱ihî ʿaleyhisselâm (Şerḥu Müşkili’l-ḥadîs̱). Bazı hadislerde geçen müşkil lafızların açıklanmasına dair olan eserin Süleymaniye Kütüphanesi’nde nüshaları bulunmaktadır (Lâleli, nr. 409; Mahmud Paşa, nr. 107).

3. Tefsîru Fâtiḥati’l-Kitâbi’l-ʿazîz (Kastamonu İl Halk Ktp., nr. 2713, vr. 180^b-208^b).

Abdülcelîl el-Kasrî’nin Tefsîrü’l-Ḳurʾân, Şerḥu’l-esmâʾi’l-ḥüsnâ, el-Mesâʾil ve’l-ecvibe adlı üç eseri daha bulunduğu kaydedilmektedir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2001 yılında İstanbul’da basılan 24. cildinde, 575-576 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.