KILICARSLAN III

II. Süleyman Şah’ın oğludur. Babası ikinci defa Gürcistan seferine giderken Konya-Malatya arasında öldüğünde henüz çocuk yaşta olan III. İzzeddin Kılıcarslan, bazı Selçuklu emîrleri ve devlet adamları tarafından Anadolu Selçuklu tahtına çıkarıldı (600/1204). Buna karşı çıkan Emîr Mübârizüddin Ertokuş ile Selçuklu hizmetine girmiş olan Dânişmendli beyleri Muzafferüddin Mahmud, Zahîrüddin İli ve Bedreddin Yûsuf, eski sultan I. Gıyâseddin Keyhusrev’i yeniden tahta çıkarmak için faaliyete başladılar. Bu emîrler, çevredeki emîr ve vilâyet idarecilerinden aldıkları ahidnâmeleri Hâcib Zekeriyyâ ile İstanbul’da bulunan I. Gıyâseddin Keyhusrev’e gönderdiler. Bu sırada İstanbul Latinler tarafından işgal edildiğinden İmparator Theodoros Laskaris, İznik ve Batı Anadolu bölgesine hâkim olarak bu bölgede bir Bizans devleti kurmak için çalışmaya başladı. III. Kılıcarslan ile de kendi topraklarından Türkiye Selçuklu ülkesine herhangi bir saldırının yapılmasına izin verilmeyeceğine dair bir antlaşma yaptı. Öte yandan tahta oturmak amacıyla Konya’ya gitmekte olan I. Gıyâseddin Keyhusrev ile de Selçuklular tarafından fethedilen Denizli ve Honas’ın Bizans adına Manuel Mavrozomes’e bırakılması, oğulları Keykâvus ve Keykubad ile Hâcib Zekeriyyâ’nın başşehir İznik’te rehin olarak kalmaları şartlarıyla bir antlaşma yaparak kendi topraklarından geçmesine izin verdi. I. Gıyâseddin Keyhusrev, beraberindekilerle birlikte daha önce meliklik yaptığı ve kendisini davet edenlerin hâkimiyetinde bulunan Uluborlu’ya geldi. Burada hazırladığı ordusuyla başşehir Konya’ya ulaşıp muhasaraya başladı (Cemâziyelevvel 601 / Ocak 1205). Şehri savunan Kılıcarslan’ın adamları ve halk, daha önce III. Kılıcarslan’ın veliahtlığını kabul ettiklerine dair ant içtikleri için şehri kendisine teslim etmeyeceklerini bildirdiler. I. Keyhusrev bir ay sonra kuşatmayı kaldırarak Ilgın’a çekilmek zorunda kaldı. Gelişmeleri haber alan ve eskiden beri başşehir Konya ile rekabet halinde bulunan Aksaray halkı valiyi şehirden çıkarıp hutbeyi Keyhusrev adına okuttu ve kendisini Aksaray’a davet etti. Bunun üzerine Aksaraylılar’dan daha çabuk davranan Konya halkı, I. Keyhusrev’e elçiler göndererek yeğeni Kılıcarslan’a bir kötülük yapmaması şartıyla kendisini sultan olarak Konya’ya davet ettiler. Bu daveti kabul eden I. Gıyâseddin Keyhusrev, Konya’ya girip dokuz yıllık bir aradan sonra Anadolu Selçuklu Devleti tahtına ikinci defa oturdu (Receb 601 / Mart 1205). Bir menşurla Kılıcarslan’ı Tokat’a tayin etti, fakat Kılıcarslan daha Tokat’a gitmeden kararını değiştirip yakınlarıyla birlikte bir süre Konya yakınlarında bulunan Gâvele Kalesi’nde ikamet etmesini emretti. III. Kılıcarslan’ın bu kalede öldürüldüğüne dair bir rivayet de vardır (Receb 601 / Mart 1205). III. Kılıcarslan’ın kısa süren hükümdarlığı döneminde Isparta şehri ve çevresi fethedilmiştir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2022 yılında Ankara’da basılan 25. cildinde, 403 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.