KORKÎS AVVÂD

Musul’da doğdu. Geçimini marangozlukla sağlayan hıristiyan bir ailenin çocuğudur. Babası Hannâ, aile mesleğini geliştirerek tambur ve ud yapımına yöneldiğinden Avvâd (udcu) lakabıyla tanınmıştı. Korkîs Avvâd öğrenimine Musul’da başladı. Bağdat’ta Dârülmuallimîn’den mezun olduktan (1926) sonra on yıl öğretmenlik yaptı. Ardından Bağdat’taki Tarihî Eserler Dairesi müdürlüğüne, bir süre sonra da Irak Müzesi Kütüphanesi müdürlüğüne tayin edildi ve kütüphaneyi kısa sürede düzenleyip geliştirdi. Bu görevden ayrıldığında kütüphanedeki kitap sayısı 60.000’e yükselmişti. Korkîs, resmî görevle gönderildiği Amerika’da Chicago Üniversitesi’nde kütüphanecilik dersleri verdi. Arapça yazmaları tesbit etmek üzere çeşitli ülkelerde çalışmalar yaptı. Ardından Bağdat’taki Müstansıriyye Üniversitesi Kütüphanesi müdürlüğüne getirildi, bu görevi sırasında kütüphanenin fihrist ve kataloglarını hazırladı. Bağdat, Dımaşk ve Amman dil akademileriyle Hindistan İlim Akademisi’ne üye seçilen Korkîs Bağdat’ta vefat etti.

Korkîs Avvâd, Anistâs el-Kermelî’nin sadık bir öğrencisi olmuş, onun ölümünden sonra Ya‘kūb Serkîs’ten istifade etmiştir. Bağdat’taki Mektebetü’l-müsennâ yayınevinin sahibi Kāsım Receb ile aralarında sağlam bir dostluk kurulmuş, birçok âlim ve şarkiyatçı ile onun vasıtasıyla tanışmıştır. Kāsım Receb’in çıkardığı Mecelletü’l-Mektebe ve diğer dergilerde çok sayıda bilimsel makalesi yayımlanmıştır. Kardeşi Mîhâîl de değerli bir âlimdir.

Eserleri. Korkîs’in çeşitli alanlarda altmış kadar eseri bulunmaktadır. Başlıca eserleri şunlardır: Nübeẕ târîḫiyye fî uṣûli esmâʾi’l-emkineti’l-ʿIrâḳıyye ve fevâʾidi hâẕe’l-baḥs̱ (Bağdad 1952); el-Maḫṭûṭâtü’l-ʿArabiyye fî Mektebeti’l-Metḥafi’l-ʿIrâḳī bi-Baġdâd (I-II, Bağdad 1957); el-Maḫṭûṭâtü’l-edebiyye fî Mektebeti’l-Metḥafi’l-ʿIrâḳī (Bağdad 1958); el-Mebâḥis̱ü’l-luġaviyye fî müʾellefâti’l-ʿIrâḳıyyîne’l-muḥdes̱în 1800-1965 (Bağdad 1965); Uṣûlü esmâʾi’l-mevâżıʿi’l-ʿIrâḳıyye (Kahire 1967); Muṣṭalaḥâtü ʿilmi’l-cirâḥât ve’t-teşrîḥ (Bağdad 1968); Muṣṭalaḥâtü muḳāvemeti’l-mevâd ve hendeset isâleti’l-mâʾ (Bağdad 1968); Muʿcemü’l-müʾellifîne’l-ʿIrâḳıyyîn fi’l-ḳarneyni’t-tâsiʿ ʿaşere ve’l-ʿişrîn 1800-1969 (I-III, Bağdad 1969); el-Ḫalîl b. Aḥmed el-Ferâhîdî: Ḥayâtüh ve âs̱âruh fi’l-merâciʿi’l-ʿArabiyye ve’l-ecnebiyye (Bağdad 1392/1972, kardeşi Mîhâîl ile birlikte); Sîbeveyhi İmâmü’n-nüḥât fî âs̱âri’d-dârisîne ḫilâle is̱ney ʿaşere ḳarnen (Bağdad 1398/1978); Meṣâdirü’t-türâs̱i’l-ʿaskerî ʿinde’l-ʿArab (I-III, Bağdad 1401/1981; askerlik, savaş, savaş alet ve silâhlarına dair 6733 Arapça ve 837 adet diğer dillerde yazılmış eser yazma nüshaları ve baskılarıyla incelenmiştir); Aḳdemü’l-maḫṭûṭâti’l-ʿArabiyye fi’l-mektebâti’l-ʿâlemi’l-mektûbe münẕü ṣadri’l-İslâm ḥattâ seneti 500 (1106) (I-II, Bağdad 1982); Ḫazâʾinü’l-kütübi’l-ḳadîme fi’l-ʿIrâḳ münẕü aḳdemi’l-ʿuṣûr ḥattâ seneti 1000 li’l-hicreti (Beyrut 1406/1986); Meṣâdirü’n-nebâtâti’ṭ-ṭıbbiyye ʿinde’l-ʿArab (Bağdad 1406/1986; eserde şifalı bitkilere dair Arapça 631 kaynak yazmalarının bulunduğu kütüphaneler, basıldığı yer ve tarihleriyle tanıtılmıştır); Edebü’r-resâʾil beyne’l-Âlûsî ve’l-Kermelî (Beyrut 1407/1987, kardeşi Mîhâîl ile birlikte; Mahmûd Şükrî el-Âlûsî ile Anistâs el-Kermelî arasında yazışılmış olan dil, tarih, kültür, edebiyat, uygarlık, yazma ve matbu eserler gibi konulara dair 542 mektubun tahkikidir; diğer eserleri ve yaptığı neşirler için bk. Korkîs Avvâd, Muʿcem, III, 62-66; a.mlf., eẕ-Ẕeḫâʾirü’ş-Şarḳıyye, I, 43-124; Celîl Atıyye, VII-VIII [1990], s. 131-159).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2002 yılında Ankara’da basılan 26. cildinde, 203-204 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.