https://islamansiklopedisi.org.tr/mesale
On beş günde bir çıkan ve 1 Temmuz - 15 Ekim 1928 tarihleri arasında toplam sekiz sayı yayımlanan derginin sahibi ve mesul müdürü Yusuf Ziya’dır (Ortaç). Dergi esas itibariyle, 1928’de neşrettikleri ortak kitaba ve meydana getirdikleri edebî gruba Yedi Meş‘ale adını vermiş olan Sabri Esat (Siyavuşgil), Yaşar Nabi (Nayır), Muammer Lutfi (Bahşı), Vasfi Mahir (Kocatürk), Ziya Osman (Saba), Cevdet Kudret (Solok) ve Kenan Hulûsi’nin (Koray) edebî faaliyetlerini devam ettirmek niyetiyle çıkarılmıştır. Söz konusu ortak kitabın hem Türkiye’de hem Türkiye dışında ilgi görmesinden cesaret alan bu genç edebiyatçılar bir yayın organına kavuşmak isteyince Yusuf Ziya bunlar için Meş‘ale’yi çıkarmaya başlar. Fakat alfabe değişikliği süreli yayınların basımını ve okunmasını güçleştirince dergi 8. sayıdan sonra neşredilmez. Bununla birlikte Yusuf Ziya derginin kapanmasına sebep olan alfabe değişikliğini alkışlamıştır (nr. 4, s. 16). Meş‘ale’nin son iki sayısının ilk sayfaları ile 6-8. sayılarının kapakları Latin harfleriyledir.
Yedi Meş‘aleciler’den Kenan Hulûsi hikâyeci, diğerleri şair ve dolayısıyla bu hareket de büyük ölçüde şiir hareketi olduğu için dergi şiir ağırlıklıdır. Meş‘ale’deki elli dört manzum parçanın çoğu Yedi Meş‘ale’nin Muammer Lutfi dışındaki beş şairine aittir. Ayrıca Necip Fazıl (Kısakürek), Ahmet Kutsi (Tecer), Ömer Bedreddin (Uşaklı), İlhami Bekir (Tez), Sâlih Zeki (Aktay), Galip Naşit, Nazif Selâhaddin gibi devrin bazı şairleri de Meş‘ale’de şiirler yayımlamıştır. Hikâyede ise Kenan Hulûsi yanında zaman zaman Sabahattin Ali de görünmektedir. Derginin diğer önemli bir faaliyeti her sayıda bir edebiyatçının tanıtıldığı biyografi ve tenkit yazılarıdır. Reşat Nuri’nin (Güntekin) Damga adlı romanı hakkındaki Fransızca’dan intihal olduğu iddiası Peyami Safa, Köprülüzâde Mehmed Fuad, Ercümend Ekrem (Talu), Mahmud Yesâri ve Aka Gündüz’ün yazılarıyla gündemde tutulmuştur.
Ahmed Hâşim derginin ilk sayısında Yedi Meş‘aleciler’i tanıtırken, “Şair kaleminden çok ressam fırçasıyla çalışan bu gençlerde his ve muhayyileden ziyade gözün rü’yet kabiliyeti yeni bir hususiyet teşkil ediyor” demektedir ki dergide yayımlanan şiirlerde de parnasyenlerin resme has gözlem ve hassasiyetleri dikkati çekmektedir. Yusuf Ziya da Meş‘ale’nin halis bir sanat mecmuası olacağını, onun sayfalarında edebiyatın ukalâlarından, mûsikinin dedikodularından, resmin iddialarından ziyade mahsullerinin bulunacağını söylemiş ve daha çok yeni imzalara açık tutulacağını vurgulamıştır (nr. 1, s. 16). Gerçekten Meş‘ale bu programa uygun bir yayın yapmıştır.
Dergide çıkan yegâne tefrika Kenan Hulûsi’nin Ceylan Sesi adlı romanıdır (nr. 3-8), fakat roman bitmeden dergi kapanmıştır. Resim sanatına karşı da ilgi duyulan dergide Sanâyi-i Nefîse Mektebi müdürü ressam Nâmık İsmail ile (Yeğenoğlu) yapılan bir mülâkat yayımlanmıştır. Yukarıda adı geçenler dışında Meş‘ale’de görülen diğer imzalar şunlardır: A. Gaffar, Bedreddin (Tuncel), Mehmed Rauf, Suad Derviş (Baraner), İlhami Bey, Faruk Nafiz (Çamlıbel), Kâmuran Şerif.
BİBLİYOGRAFYA
Hüseyin Tuncer, Yedi Meşaleciler, İzmir 1994, s. 10-12.
Gülcan Yücel, Yedi Meşale Hareketi ve Yedi Meşaleciler (mezuniyet tezi, 1995), Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Ed. Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, s. 19-28.
Yaşar Nabi Nayır, “Yarım Yüzyıllık Bir Olayı Anış”, Varlık, sy. 847, İstanbul 1978, s. 2.
Cevdet Kudret Solok, “50. Yıldönümünde Yedi Meşale Üzerine Anılar”, a.e., sy. 847 (1978), s. 3-6.
Behçet Necatigil, “Yedi Meşalecileri Anarken”, a.e., sy. 847 (1978), s. 7.
Giacome A. Caretto, “Meşale’nin İtalya’da Yankıları”, a.e., sy. 847 (1978), s. 8-10.
Hikmet Dizdaroğlu, “50. Yılında Yedi Meşale: Kısa Süren Bu Etkinlik Dikkatleri Yazınımızın Aksayan Noktalarına Çekti”, Milliyet Sanat Dergisi, sy. 271, İstanbul 1978, s. 10-11, 21.
Olcay Önertoy, “Cumhuriyet Döneminin İlk Edebî Topluluğu: Yedi Meşaleciler”, TDe., XI/1 (1993), s. 37-49.
Tanju Oral, “Meşale”, TDEA, VI, 293.
İlişkili Maddeler
Görseller
