MEDRESE
İslâm tarihinde eğitim ve öğretim kurumlarının genel adı.
İLMİYE
Osmanlı Devleti’nde eğitim, yargı, fetva ve diyanet teşkilâtını oluşturan medrese menşeli ulemâ sınıfı.
DERSİÂM
Medreselerde öğrencilere, camilerde halka açık ders verme yetkisine sahip müderris için kullanılan unvan.
MUÎD
Medreselerde müderris yardımcısına verilen ad.
MÜLÂZEMET
İlmiye mesleği adaylarının meslekî stajları ve görev bekleme süreleri için kullanılan terim.
HOCA
İslâm ülkelerinde, özellikle Türkiye ve İran’da eğitim, bürokrasi, ticaret ve maliye alanlarında çeşitli meslek erbabı için kullanılan bir unvan.
MOLLA
Bazı İslâm toplumlarında tanınmış din âlimlerine veya belirli seviyede öğrenim görmüş kimselere verilen unvan.
PÂYE
Osmanlılar’da özellikle ilmiye mensuplarına verilen rütbeyi ifade eden terim.
MEVLEVİYET
Osmanlı ilmiye teşkilâtında yüksek dereceli kadılıklar için kullanılan bir terim.
TÂLİM ve TERBİYE
ÇÖMEZ
Müderrislere ve henüz icâzet almamış olmakla birlikte medresede oda sahibi olan dânişmendlere hizmet eden talebelere verilen ad.
TEÂLÎ-i İSLÂM CEMİYETİ
Önce Cem‘iyyet-i Müderrisîn adıyla meslekî bir cemiyet olarak kurulan, daha sonra bu ismi alan fikrî, siyasî ve içtimaî bir dernek.