AKKUŞ, Hasan

Ankara’nın Kızılcahamam ilçesine bağlı Beşkonak (Gürcü) köyünde doğdu. Babası Osman Efendi, annesi Keziban Hanım’dır. Çalışmak maksadıyla İstanbul’a giden babası daha sonra oğlu Hasan’ı da yanına aldı (1899). Osman Efendi bir müddet Gazhane’de işçilik yaptıktan sonra Sirkeci Emîrler Mescidi’ne müezzin oldu.

Hasan Akkuş’un çocukluğu İstanbul’un Sirkeci semtinde geçti. İlk dinî bilgileri babasından aldı. İlk tahsilini de bugün IV. Vakıf Hanı diye anılan büyük iş hanının yerindeki Hamidiye Mektebi’nde tamamladı. Daha sonra Eyüp Kızılmescid imam-hatibi Hâfız Hüsnü Efendi’nin yanında hıfza başladı. Hâfızlığı tamamladıktan sonra Ayasofya Merkez Rüşdiyesi’ne kaydoldu. 1913 yılında buradan mezun olunca, Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye medreselerinden Ayasofya Medresesi’ne girdi. Aynı yıl Çemberlitaş Dizdâriye Camii’ne müezzin-kayyım olarak tayin edildi. Öğrencilikle cami görevini birlikte yürütürken 1915 yılında silâh altına alındı ve iki aylık kısa bir eğitimden sonra Yemen cephesine gönderildi. Burada Birinci Fırka’ya bağlı istihkâm bölüğü ihtiyat zâbit vekili olarak görev yaptı. Bir ara İngilizler’e esir düştü. Çileli bir esaret hayatından sonra 1918’de hürriyetine kavuştu. İstanbul’a dönünce Dizdâriye Camii’ndeki görevine yeniden başladı.

Bundan sonra kendisini Kur’an öğrenimine verdi. Tabak Yunus Camii imamı Reîsülkurrâ Hacı Hasan Efendi’den kırâat-i seb‘a ve aşere dersleri aldı. 1923’te Galata Arap Camii imam-hatipliğine, 1926’da Nuruosmaniye Camii hatipliğine, sonra da ikinci imam-hatipliğine tayin edildi. Bu sırada evlendi ve bu evlilikten üç çocuğu oldu. Bir taraftan Nuruosmaniye Camii başimam-hatibi Akreboğlu Hâfız Osman Efendi’den takrîb dersleri alırken bir taraftan da aynı caminin kayyımhanesinde Kur’an okuttu. Tanınmış hâfızlardan Ayasofya Camii imam-hatibi İdris Okur’la birlikte Ayasofya dersiâmlarından Âmâ Hâfız Halil Efendi’den ders aldı. 1934’te 30 lira maaşla İstanbul ikinci hâfız muallimliğine ve 1936’da da Nuruosmaniye Camii başimam-hatipliğine tayin edildi.

1940 yılında II. Dünya Savaşı sebebiyle ikinci defa askere alınarak şark cephesine gönderildi. Bir yıl kadar Diyarbakır’da ihtiyat zâbiti olarak görev yaptı. Terhisten sonra eski vazifesine döndü. Bu arada, Kur’an öğretimi için müstakil bir dershane ve öğrenci yurdu açma gereğine inanarak teşebbüse geçti. Pek çok güçlükle karşılaştı. Sonunda Nuruosmaniye Külliyesi içinde bulunan ve o zamana kadar depo olarak kullanılan mütevelli odasını (bugün Hasan Akkuş Dershanesi) dershane, daha sonra da harap vaziyette bulunan on iki odalı medreseyi yurt olarak kendi adına Vakıflar İdaresi’nden kiralamayı başardı. Böylece 1940-1950 yıllarında ilk yatılı Kur’an kursu modelini gerçekleştirmiş oldu.

Kur’ân-ı Kerîm’e hizmeti ve güzel okuyuşu ile meşhur hâfızlar arasında yer alan Hasan Akkuş, 1950-1960 yılları arasında da imam-hatiplik ve Kur’an muallimliği görevlerini birlikte yürüttü. Bu arada birkaç defa hacca gitti. 1960’ta iki görevin birlikte yürütülmesi uygulamasına son verilince imamlığı tercih ederek 1926 yılından beri sürdürdüğü fiilî Kur’an hocalığını bıraktı. Bir ara İstanbul Hademe-i Hayrât Cemiyeti başkanlığı da yaptı. 4 Eylül 1970’te Nuruosmaniye Camii başimam-hatipliğinden kendi isteği ile emekliye ayrıldı. 8 Ocak 1972’de vefat etti. Namazı, uzun süre hizmet verdiği Nuruosmaniye Camii’nde kalabalık bir cemaatin iştirakiyle Beyazıt Camii başimam-hatibi Hâfız Abdurrahman Gürses tarafından kıldırıldı ve Levent Zincirlikuyu’daki aile kabristanına defnedildi.

Pek çok hâfız yetiştirmiş ve birçok hayırlı faaliyete önderlik etmiş olan Hasan Akkuş şakacı bir tabiata sahipti. Spora ve özellikle güreşe ilgi duymuş, gençliğinde çeşitli spor faaliyetlerine katılmıştı.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1989 yılında İstanbul’da basılan 2. cildinde, 275 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.