https://islamansiklopedisi.org.tr/batirkani
372’de (982) İsfahan’ın Bâtırkān köyünde doğdu. Kıraat ilmini muhtelif rivayetleriyle Ebü’l-Fazl Muhammed b. Ca‘fer el-Huzâî ve Muhammed b. Abdülazîz el-Kisâî’den öğrendi. Ebû Abdullah İbn Mende, Dârekutnî’nin talebesi Muhammed b. İbrâhim b. Ahmed, Abdülazîz b. Ebû Bekir Muhammed et-Temîmî, Muhammed b. İbrâhim el-Yezdî, Ebû Müslim ibn Şehdel el-İsfahânî ve Ahmed b. Yûsuf es-Sekafî de onun diğer hocaları arasında zikredilir. Ebü’l-Kāsım el-Hüzelî ile Ebû Ali el-Haddâd ise arz yolu ile kendisinden kıraat okumuşlardır. Ondan hadis rivayet edenler arasında Ebû Muhammed Abdülazîz b. Muhammed en-Nahşebî, Ebû Ali Hasan b. Ali el-Vahşî ve Ebû Abdullah Muhammed b. Abdülvâhid ed-Dekkāk gibi o devrin hadis hâfızları da vardır.
Ebû Zekeriyyâ ibn Mende onun pek çok hocadan hadis öğrenip birçok talebeye hadis rivayet ettiğini belirtmekte ve başka konularla uğraşmayıp yalnız hadis ve kıraat tedrisiyle yetinseydi daha faydalı olacaktı demektedir. Öğrencisi Dekkāk da İsfahan’da Kur’an ve kıraat ilimleriyle hadis sahasında ondan daha muhtevalı bir âlim görmediğini beyan etmektedir. Bâtırkānî İsfahan’da Câmi-i Kebîr’de uzun yıllar imamlık yaptı ve 22 Safer 460 (1 Ocak 1068) tarihinde orada vefat etti.
Eserleri. Kendi güzel hattı ile muhtelif eserler yazdığı anlaşılan Ebû Bekir el-Bâtırkānî’nin kıraate dair Kitâbü’ş-Şevâz ve Ṭabaḳātü’l-ḳurrâʾ diye de bilinen el-Medḫal ilâ maʿrifeti esânîdi’l-ḳırâʾât ve mecmûʿi’r-rivâyât adlı eserleri ile Ṣaḥîḥ-i Buḫârî’deki hadisleri müsned tertibine koyduğu bir kitabı vardır. Hadislerin metinlerini Ṣaḥîḥ-i Buḫârî’den alıp ona kendi senedlerini ilâve ettiği benzerine pek rastlanmayan bu çalışması yadırganmıştır.
BİBLİYOGRAFYA
Sem‘ânî, el-Ensâb, II, 41.
Yâkūt, Muʿcemü’l-üdebâʾ, IV, 100-102.
Zehebî, Maʿrifetü’l-ḳurrâʾ, I, 424-426.
a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XVIII, 182-183.
Safedî, el-Vâfî, VII, 288.
İbnü’l-Cezerî, Ġāyetü’n-Nihâye, I, 96-97.
İbnü’l-İmâd, Şeẕerât, III, 308.
Îżâḥu’l-meknûn, II, 79.
