BÜKEYR b. ŞEDDÂD

Dedelerinden Ya‘mer eş-Şeddâh’a (Şüddâh) nisbetle Bekir b. Şeddâh diye de anılır; İbnü’l-Esîr ve İbn Hacer el-Askalânî’nin tercihleri bu yöndedir. Bazı kaynaklarda ise kendisinden Bükeyr b. Abdullah diye söz edilmektedir. Bükeyr çocukluk yıllarında Hz. Peygamber’e hizmet etti. Bulûğ çağına gelince durumunu Hz. Peygamber’e anlatarak bundan böyle hanımlarının yanına serbestçe girmesinin doğru olmayacağını söyledi. Onun bu davranışından memnun olan Hz. Peygamber, “Allahım, sözünü doğrula ve kendisini kurtuluşa erdir!” diye dua etti. Bu dua yıllar sonra Hz. Ömer’in hilâfeti zamanında gerçekleşti. Arkadaşlarından biri cihada giderken ailesini ona emanet etmişti. Bükeyr arkadaşının evine uğradığı bir gün orada arkadaşının hanımıyla ilişki kuran ve bu ilişkiyi müstehcen bir şiirle anlatmakta olan bir yahudiyi öldürdü; ertesi gün yahudinin katilini araştıran halifeye maktulün yaptıklarını anlatarak onu kendisinin öldürdüğünü söyledi. Hz. Ömer Bükeyr’i haklı buldu ve Hz. Peygamber’in yaptığı duayı da göz önüne alarak onu cezalandırmadı. Bükeyr’in Kādisiye Savaşı’nda gösterdiği cesaret de zikre değer. Savaşın sonlarına doğru bozguna uğrayan İranlılar Dicle ırmağı üzerindeki köprüleri tahrip ederek geri çekilmişlerdi. Kumandan Sa‘d b. Ebû Vakkās coşkun bir şekilde akan Dicle’den askerlerini karşı tarafa nasıl geçireceğini düşünürken Bükeyr, Atlâl diye anılan meşhur atını ırmağa sürdü ve nehri geçti. İslâm askerleri de kendisini takip ettiler.

22 (643) yılında Sürâka b. Amr’ın kumandasında Azerbaycan fethinde bulunan ve Mugan’ın İslâm topraklarına katılmasını sağlayan Bükeyr’in Azerbaycan’da şehid düştüğü rivayet edilmektedir. 

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1992 yılında İstanbul’da basılan 6. cildinde, 484 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız. Bu madde en son 28.01.2019 tarihinde güncellenmiştir.