https://islamansiklopedisi.org.tr/dervis-sadayi
İstanbul’da doğdu. Devrin üstatlarından faydalanarak mûsiki bilgilerini ilerletti. Gülşeniyye tarikatına intisap etti. Atrabü’l-âsâr’da onun Mevlevî olarak gösterilmesi yanlıştır. Nitekim Mısır’a yaptığı seyahat esnasında Kahire’deki İbrâhim Gülşenî Âsitânesi’nde uzun süre hizmet ettiği belirtilmektedir. Daha sonra Bursa’ya gitti. Orada 6 Muharrem 1066 (5 Kasım 1655) tarihinde vefat etti ve Deveciler Mezarlığı’na defnedildi.
Güzel bir sese sahip olan Derviş Sadâyî, bestelediği eserleriyle devrinin önemli mûsikişinasları arasında yer almıştır. Şöhretinin en parlak zamanı IV. Murad devrine (1623-1640) tesadüf eder. Beste ve ilâhi formundaki birçok eserine çeşitli el yazması güfte mecmualarında rastlanmaktaysa da bunlardan sadece, “Gelmişim vahdet ilinden” mısraı ile başlayan evsat usulündeki sabâ ilâhisi notasıyla zamanımıza ulaşabilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
Hâfız Post, Mecmûa, TSMK, Revan Köşkü, nr. 1724, vr. 110a.
Belîğ, Güldeste, s. 524-525.
Ebûishakzâde Esad Efendi, Atrabü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr. 6204, vr. 17b.
Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin, Mecmûa-i İlâhiyyât, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3397, vr. 63a.
Mecmûa, İÜ Ktp., TY, nr. 9857, vr. 103b, 144a.
Mecmûa, Millet Ktp., Ali Emîrî, Manzum, nr. 637, vr. 31b, 89b; nr. 650, vr. 58b, 73b.
Ergun, Antoloji, I, 34, 71-72.
Mahmut Ragıp Gazimihal, Bursada Musiki, Bursa 1943, s. 12.
Şengel, İlâhîler, II, 93-94.
Öztuna, BTMA, II, 246.
