https://islamansiklopedisi.org.tr/ebu-hazim-el-abduyi
340 (951) yılından sonra doğdu. Tâbiînin yedi meşhur fakihinden Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe b. Mes‘ûd’un torunlarındandır. Hüzelî, Mes‘ûdî ve Nîsâbûrî nisbeleriyle, topal olduğu için de A‘rec lakabıyla anılır. Babası Ebü’l-Hasan Ahmed b. İbrâhim, Hâkim en-Nîsâbûrî gibi hadis âlimlerinin kendisinden rivayette bulunduğu bir muhaddisti. Ebû Hâzim hadis tahsiline babasından ve Nîşâburlu âlimlerden başladı. İbn Nüceyd, Ebû Bekir Ahmed el-İsmâîlî, Hâkim el-Kebîr ve Gıtrîfî gibi âlimlerden hadis rivayet etti. Hadis tahsili için Herat ve Bağdat’a gitti. İbn Ebü’l-Fevâris, Hatîb el-Bağdâdî ve Ebû Sâlih el-Müezzin gibi muhaddisler talebeleri arasında yer almıştır.
Devrinin muhaddislerinden pek çok hadis derleyen Ebû Hâzim el-Abdûyî bu sahadaki geniş bilgisiyle tanınan bir hadis hâfızı oldu. Her birinden 1000 cüz olmak üzere on hocasından toplam 10.000 cüz yazdığını söylerdi. Kendisi henüz küçük bir çocukken babasının yanında hadis meclislerine devam ettiği Ebü’l-Abbas es-Sıbgī (ö. 354/965) ile Hâmid er-Reffâ (ö. 356/967) onun en yaşlı hocalarıydı. Fakat Abdûyî kendilerini çok küçük yaşta dinlediği için onlardan hadis rivayet etmeyi uygun görmedi. Hatîb el-Bağdâdî, güvenilir ve hadis ilmini iyi bilir bir kişi olduğunu söylediği hocası Ebû Hâzim el-Abdûyî ile Ebû Nuaym el-İsfahânî’den başka hadis hâfızı görmediğini kaydeder.
Ebû Hâzim el-Abdûyî 417 yılının ramazan bayramında (15 Kasım 1026) Nîşâbur’da vefat etti.
BİBLİYOGRAFYA
Hatîb, Târîḫu Baġdâd, XI, 272-273.
Sem‘ânî, el-Ensâb, VIII, 354.
İbn Asâkir, Tebyînü keẕibi’l-müfterî, s. 241-243.
İbnü’l-Cevzî, el-Muntaẓam, VIII, 27.
Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, III, 1072.
a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XVII, 333-336.
Sübkî, Ṭabaḳāt, V, 300-301.
İbn Kesîr, el-Bidâye, XII, 21.
İbn Tağrîberdî, en-Nücûmü’z-zâhire, IV, 265.
Süyûtî, Ṭabaḳātü’l-ḥuffâẓ (Ömer), s. 417-418.
İbnü’l-İmâd, Şeẕerât, III, 208.
