EBÜ’l-KĀSIM SAÎD b. İBRÂHİM

Hakkında çok az bilgi vardır. 1 Cemâziyelevvel 427 (2 Mart 1036) tarihinde nesih hatla yazdığı ve halen Londra’da British Library’de (nr. Add 7214) bulunan mushafın sonunda kendisini, meşhur lugat âlimi Türkistanlı Cevherî’nin bir talebesinin oğlu olarak tanıtmaktadır. D. Duda’nın onu Cevherî’nin bir öğrencisinin oğlu veya torunu şeklinde göstermesi de (EIr., I, 365) herhalde bu mushafı gören R. Ettinghausen ve D. S. Rice’ın görüşlerine bağlı kalmasından kaynaklanmaktadır. Yine Duda’ya göre Cevherî Nîşâbur’da iken Ebü’l-Kāsım Saîd’in babası veya dedesi olan öğrencisi İbrâhim b. Sâlih Verrâk, onun Ṣıḥâḥu’l-luġa adlı lugat kitabını tamamlamıştır. Ayrıca Cevherî’nin yazısıyla bir asır önce yaşayan ünlü Arap hattatı İbn Mukle’nin (ö. 328/940) yazısının birbirine çok yakın oluşunu göz önünde bulunduran yukarıdaki iki araştırmacı, Ebü’l-Kāsım Saîd’in de Nîşâburlu olduğunu düşünerek yazısının Doğu İran’da gelişen yazı karakterini taşıdığını ileri sürmüştür. Ancak İbn Mukle’nin bugüne kadar herhangi bir yazısı ele geçmediği gibi Ebü’l-Kāsım’ın yaşadığı çağda aklâm-ı sittenin gelişmesinde ikinci büyük üstat olarak bilinen İbnü’l-Bevvâb’ın (ö. 413/1022) üslûbu hâkimdi. Bu sebeple Ebü’l-Kāsım Saîd’in yazısının bu ikinci üstadın nesih üslûbuna daha yakın olması icap eder. Nitekim The Qurʾān, A British Library Exhibition’da neşredilen Sâffât sûresi bu görüşü doğrulamaktadır. Bu mushafın yazısı güzel olmamakla beraber o devir neshine ışık tutması bakımından çok önemlidir. Tezhibi Ebû Mansûr Nâcî b. Abdullah tarafından yapılmıştır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1994 yılında İstanbul’da basılan 10. cildinde, 334 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.