GAUDEFROY-DEMOMBYNES, Maurice

Amiens’de doğdu. Hukuk tahsili gördükten sonra Cezayir’e giderek orada René Basset’nin talebesi oldu; Arap dili ve edebiyatı hakkında geniş bilgi edindi. Paris’e dönünce École spéciale des langues orientales’e intisap etti. 1895’te Cezayir’de Tilimsân Okulu’nda müdür olarak görev aldı. 1898 yılında Paris’e döndü ve École spéciale des langues orientales’de kütüphane müdürü, 1911’de de aynı okulda Arapça hocası oldu. 1923’te altmış bir yaşında iken doktorasını tamamladı ve Paris Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne öğretim üyesi tayin edildi. 1927’de Sorbonne’a bağlı Ecole des hautes études’deki İslâm Araştırmaları Merkezi müdürlüğüne getirildi. 1935 yılında Académie des inscriptions et belles lèttres’e üye seçildi. Cezayir’de kaldığı süre içinde Mağrib ve Endülüs tarihiyle ilgilendi ve bu bölgelerdeki Arap lehçeleri üzerinde çalıştı. 12 Ağustos 1957’de Paris’te öldü.

Eserleri. 1. Les cérémonies du mariage chez les indigènes en Algérie (Paris 1901). Bu eserinde, Cezayir’deki düğün âdet ve merasimleri hakkında diğer İslâm ülkeleriyle karşılaştırmalar yaparak bilgi verir.

2. Les institutions musulmanes (Paris 1921, 1931, 1946).

3. La Syrie à l’époque des Mamelouks d’après les auteurs arabes (Paris 1923). Memlükler döneminde Suriye’deki devlet teşkilâtı hakkında bilgi vermektedir.

4. Le Pèlerinage à la Mekke (Paris 1923).

5. Le Monde musulman et byzantin jusqu’aux croisades (Paris 1931). Başlangıçtan Haçlı seferlerine kadar gelen bir İslâm tarihidir.

6. La grammaire de l’arabe classique (Paris 1937, R. Blachère ile birlikte).

7. Mahomet (Paris 1939, 1957). “L’évolution de l’humanité” serisinde yayımlanan ve Hz. Peygamber’in hayatı ile birlikte İslâmiyet’in temel esasları hakkında bilgi verilen bu eserde yazar Kur’ân-ı Kerîm’den geniş ölçüde faydalanmıştır. Kitap, diğer müsteşriklerin eserlerine göre oldukça tarafsız bir anlayışla kaleme alınmıştır.

Tercümeler. 1. Histoire des Benou’l-Ahmar, rois de Grenade (Paris 1898). İbn Haldûn’un el-ʿİber adlı eserinin Nasrîler’le ilgili bölümünün tercümesidir. Bu kısım W. Mac-Guckin de Slane’ın el-ʿİber’den yaptığı tercümede mevcut değildir.

2. Les cent et une nuits (Paris 1911). Kuzey Afrika’da meşhur olan “Yüzbir Gece Masalları”nın çevirisidir.

3. Masālik el Abśār fi Mamālik el Amśār: l’Afrique, moins l’Égypte (Paris 1927). İbn Fazlullah el-Ömerî’nin Mesâlikü’l-ebṣâr adlı eserinin Kuzey Afrika’ya ait kısımlarının notlar ilâvesiyle tercümesidir.

4. Voyage d’lbn Jobaïr (Paris 1949-1956). İbn Cübeyr’in er-Riḥle’sinin Endülüs’e ait kısımlarının çevirisidir.

Müellifin, hisbe ve adliye teşkilâtı başta olmak üzere İslâm tarihi ve medeniyetiyle ilgili birçok makalesi Journal Asiatique, Revue des études islamique, Revue de l’histoire des religions, Revue critique, Revue des traditions populaires, Revue historique, Revue d’histoire économique et sociale, Revue africaine, Journal des savants, Lettres d’humanité gibi dergilerde yayımlanmıştır (başlıca çalışmaları için bk. Mélanges Gaudefroy-Demombynes, XI-XII).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1996 yılında İstanbul’da basılan 13. cildinde, 402-403 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.