GRÄF, Erwin

16 Şubat 1914’te Almanya’nın Westfalen eyaletinde Hückeswagen kasabasında dünyaya geldi. 1932-1937 yılları arasında Bonn Üniversitesi’nde şarkiyat, ilâhiyat ve felsefe okudu. 1941’de askere alındığında Berlin’de silâhlı kuvvetler genel kumandanlığı karargâhında Arapça, Farsça ve Türkçe mütercimi olarak görev yaptı; bu arada Kırım Tatarcası ve diğer bazı Türk lehçeleriyle de meşgul oldu. 1951 yılında Köln Üniversitesi’nin şarkiyat bölümüne asistan olarak girdi ve 1955’te doçent, 1960’ta profesör, 1964’te de Werner Caskel’in yerine kürsü başkanı oldu.

Tahsil hayatının ilk günlerinden itibaren daha çok fıkha ilgi duyan Gräf, bu ilmin şarkiyat alanında müstakil bir bilim dalı olarak kabul edilmesi için çaba harcadı. Walldorf’ta 1952 yılında Das Rechtswesen der heutigen Beduinen adı altında yayımlanan doktora teziyle ağırlıklı biçimde modern İslâm çağı üzerine eğilmeye başladı. Bonn’da 1959’da kitap haline getirdiği Jagdbeute und Schlachttier im islamischen Recht adlı doçentlik teziyle dikkatini daha çok İslâm hukukuna verdi ve bundan sonraki ilmî araştırmalarının ağırlığını İslâm hukuku, felsefesi ve ilâhiyatı teşkil etti. Bu doğrultuda daha sonra “Die neue Auffassung der muslimischen Familie in der modernen iranischen Gesetzgebung betreffs Ehe, Scheidung und Erbfolge” (Deutsche Landesreferate Zum 7. Internationalen Kongreβ für Rechtsvergleichung in Uppsala 1966 [Berlin 1967], s. 59-79); “Die Stellungnahme des islamischen Rechts zu Geburtenregelung und Geburtenbeschränkung (tanẓīm al-nasl) und Geburtenbeschränkung (taḥdīd al-nasl)” (Der Orient in der Forschung [ed. Wilhelm Hoenerbach, Wiesbaden 1967], s. 209-232); “Zur Begegnung von Christentum und Islam” (Festschrift Werner Caskel zum 70. Geburtstag [Leiden 1968], s. 121-144), “Vom Geiste islamischen Rechts” (Festschrift für Ernst Klingmüller [haz. V. Fritz Hauss – R. Schmidts, Karlsruhe 1974], s. 115-144); “Recht und Sprache im Islam” (Zeitschrift für vergleichende Rechtswissenschaft, sy. 74 [Stuttgart 1974], s. 66-123); “Die Hoffnung im islamischen Glaubensverständnis” (Drei Wege zu dem einen Gott. Glaubenserfahrung in den monotheistischen Religionen [ed. A. Falaturi, Freiburg 1976], s. 117-140) ve “Auffassungen vom Tod im Rahmen islamischer Anthropologie” (1976) başlıklı çalışmalarını yayımladı.

İslâm’la meşgul olurken ele alınan konuya İslâm’ın dışındaki değer ölçülerinin uygulanmasını yanlış kabul eden Gräf okuyucuyu İslâm fıkhının ruhunu anlamaya çağırır. Ona göre İslâm fıkhı, modern cemiyete de hizmet verebilecek niteliktedir ve prensipleri toplumun belli bir durumuna göre tesbit edilmediği gibi erişilmesine imkân bulunmayan bir cemiyet idealini de gözetmez; dolayısıyla İslâmiyet’in ilericiliğe düşman olduğu iddiası yanlıştır. Gräf ayrıca, çağdaş İslâm ülkelerindeki yüksek öğretim kurumlarında müstakbel hukukçuya Batı hukukunun yanı sıra fıkıh bilgisi kazandırılmasını da arzu eder.

İslâm’da ölüm konusu üzerine bir konferans vermek için gittiği Tübingen şehrinde 3 Şubat 1976 günü vefat eden Gräf mütevazi, sabırlı ve yardım sever bir kişiliğe sahipti. Onun İslâm’a ön yargısız yaklaşması ile ortaya yeni bir şarkiyatçı tipi koyduğu söylenebilir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1996 yılında İstanbul’da basılan 14. cildinde, 161-162 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.