https://islamansiklopedisi.org.tr/hakem-b-keysan
Ebû Cehil’in babası Hişâm b. Mugīre el-Mahzûmî’nin kölesidir. 2. yılın Receb ayında (Ocak 624) Abdullah b. Cahş idaresinde gönderilen bir müfreze Batn-ı Nahle’ye ulaşıp orada beklerken Amr b. Hadramî, Osman b. Abdullah, Nevfel b. Abdullah ve Hakem b. Keysân’ın bulunduğu bir Kureyş kervanının Tâif’ten dönmekte olduğunu farketti. Sahâbîler, haram ayların son gününde bulunmaları sebebiyle kervana hücum edip etmemekte tereddüt gösterdiler. Ancak bir gün sonra kervanın Mekke haremine gireceğini ve yeni bir yasağın başlayacağını düşünerek Abdullah b. Cahş’ın emriyle kervana saldırdılar. Vâkıd b. Abdullah kafilenin başkanı Amr b. Hadramî’yi öldürdü. Seriyyede bulunan diğer sahâbîler, kaçmakta olan Osman b. Abdullah b. Mugīre ile Hakem b. Keysân’ı yakalayıp Medine’ye götürdüler. Hakem’in müslüman olmasını isteyen Resûl-i Ekrem onu ısrarla İslâm’a davet ediyor, Hz. Ömer ise boynunun vurulmasını teklif ediyordu. Sonunda Müslümanlığı kabul eden Hakem 4. yılın Safer ayında (Temmuz 625) Bi’rimaûne’de şehid oldu. Resûlullah’a onun öldürülmesini teklif eden Hz. Ömer’in bu davranışından dolayı pişman olduğu ve çok üzüldüğü rivayet edilir. Hakem b. Keysân, İslâm tarihindeki ilk seriyyede ele geçirilen ve müslüman olan ilk esirdir.
BİBLİYOGRAFYA
Müslim, “Mesâcid”, 297.
Vâkıdî, el-Meġāzî, Beyrut 1984, I, 15-16.
İbn Hişâm, es-Sîre, II, 252, 255.
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, II, 10-11, 51-53; IV, 137-138.
Belâzürî, Ensâb, I, 372, 382.
Taberî, Târîḫ (Ebü’l-Fazl), II, 410-411, 545-546.
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, Beyrut 1965, II, 113-114, 171-172.
a.mlf., Üsdü’l-ġābe, II, 41.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Zâdü’l-meʿâd, Kahire 1970, II, 94.
İbn Hacer, el-İṣâbe, I, 347.
