LEYSE bi-ŞEY’

“Hiçbir şey değil, hiçbir değeri yok” anlamına gelen terim “lâ şey’, mâ ezunnühû bi-şey’, lâ yüsâvî şey’, lâ yüsâvî hadî-sühû bi-şey’” şekillerinde de kullanılmaktadır. II. (VIII.) yüzyıldan itibaren yalancı, hadis uyduran, güvenilir râvilere çokça muhalefet eden, çok yanılan râviler hakkında cerh lafzı olarak kullanılan leyse bi-şey’ sözü ile râvinin adl niteliği taşımadığı veya zabtının son derece yetersiz olduğu anlatılmaktadır. Yahyâ b. Maîn bu terimi, Umeyr b. İshak el-Kureşî’nin hadis rivayetiyle tanınmadığını ifade etmek üzere “meçhul” anlamında kullanmış, onun bu ifadeyle râvinin rivayetlerinin az olduğunu anlatmak istediği de söylenmiştir. Ancak Yahyâ b. Maîn’in bir râvinin rivayetinin az olduğunu belirtmek üzere “kalîlü’l-hadîs” tabirini kullanması (Maʿrifetü’r-ricâl, I, 91), İbn Ebû Hâtim’in de leyse bi-şey’ lafzı ile İbn Maîn’in râvinin güvenilir olmadığını kastettiğini açıklaması (el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, III, 321) söz konusu lafzın bu mânada kullanılmadığını göstermektedir. Leyse bi-şey’, II (VIII) ve III. (IX.) yüzyıllarda, senedinde hadis rivayetine ehil olmayan bir veya daha fazla metrûk râvinin bulunduğunu ifade etmek üzere “senedi son derece zayıf, metrûk” anlamında hadis metni hakkında da kullanılmıştır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2003 yılında Ankara’da basılan 27. cildinde, 168 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.