https://islamansiklopedisi.org.tr/mugire-b-nevfel
Hicretten önce Mekke’de dünyaya geldi; daha sonra Medine’de doğduğu ve Hz. Peygamber’in vefatında altı yaşında olduğu da söylenir. Resûl-i Ekrem’in amcası Hâris b. Abdülmuttalib’in torunudur. Mugīre’nin Hz. Osman zamanında Medine’de kadılık yaptığı bilinmektedir. Hz. Ali’nin safında Sıffîn Savaşı’na ve diğer muharebelere katıldı. Güçlü kuvvetli bir kişi olarak nitelendirilen Mugīre, bazı rivayetlere göre Hz. Ali Kûfe’de İbn Mülcem’in saldırısına uğradığında kadife pelerinini suikastçının üzerine atıp daha fazla hamle yapmasını engellemiş ve ardından onu yere yıkarak zehirli kılıcını elinden düşürmüştür (Müberred, III, 1119; Mes‘ûdî, II, 424; krş. DİA, XX, 220). Mugīre, Hz. Ali’nin şehâdetinden sonra Hz. Hasan’ın yanında yer aldı ve Hasan Muâviye ile savaşmak üzere harekete geçtiğinde onu Kûfe’de idareci olarak bıraktı.
Mugīre b. Nevfel, Hz. Ali’nin dul eşi Ümâme bint Ebü’l-Âs ile evlendi. Hz. Ali’nin yaralı yattığı sırada, Hz. Fâtıma’nın ölümünden sonra evlendiği bu eşini kendisinin ardından Muâviye b. Ebû Süfyân’ın almak isteyeceğini düşünerek yakın akrabaları olan Mugīre’ye bizzat önerdiği veya eşine Mugīre ile evlenmesi yolunda tavsiyede bulunduğu rivayet edilmektedir. Mugīre’nin Ümâme’den Yahyâ isimli bir oğlu olmuş, ancak nesebi devam etmemiştir. Fakat Ümâme’nin bu kocasından çocuğu olmadığı da söylenir. Öte yandan Mugīre’nin, 50 (670) yılında vefat eden Ümâme dışındaki hanımlarından Ebû Süfyân b. Hâris b. Abdülmuttalib’in torunu Âmine’den Ebû Süfyân adlı bir oğlu daha olmuş, ancak ondan da soyu devam etmemiştir. Diğer eşleri ve câriyelerinden ise birçok çocuğunun olduğu bilinmektedir. Mugīre b. Nevfel kanalıyla Hz. Peygamber’den bir hadis rivayet edilmiştir; ayrıca onun mürsel olarak rivayette bulunduğu da söylenir.
BİBLİYOGRAFYA
Abdürrezzâk es-San‘ânî, el-Muṣannef, VI, 201.
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, V, 22, 23; VIII, 40.
Zübeyrî, Nesebü Ḳureyş, s. 86.
İbn Kuteybe, el-Maʿârif (Ukkâşe), s. 127, 142.
Belâzürî, Ensâb, III, 297.
Müberred, el-Kâmil (nşr. M. Ahmed ed-Dâlî), Beyrut 1406/1986, III, 1119.
İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, VIII, 231.
Mes‘ûdî, Mürûcü’ẕ-ẕeheb (Abdülhamîd), II, 424.
İbn Hazm, Cemhere, s. 16, 70.
İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, V, 249-250; VII, 22.
İbn Balabân, el-İḥsân fî taḳrîbi Ṣaḥîḥi İbn Ḥibbân (nşr. Şuayb el-Arnaût), Beyrut 1412/1991, XV, 89.
İbn Hacer, el-İṣâbe, III, 453, 454; VIII, 25, 26.
Abdülmelik b. Hüseyin el-İsâmî, Semṭü’n-nücûmi’l-ʿavâlî fî enbâʾi’l-evâʾil ve’t-tevâlî (nşr. Âdil Ahmed Abdülmevcûd – Ali M. Muavvaz), Beyrut 1419/1998, I, 505-507.
Ethem Ruhi Fığlalı, “İbn Mülcem”, DİA, XX, 220.
