MUHAMMED RİF‘AT

9 Mayıs 1882’de Kahire’de doğdu. İki yaşında iken gözleri hastalandı. Tedavisinin ihmal edilmesi yüzünden giderek görme yeteneği zayıfladı ve bir müddet sonra bir gözü görmez oldu. On yaşında Kur’ân-ı Kerîm’i ezberleyip tefsir ve kırâat-i seb‘a tahsiline başladı. Muhammed el-Bağdâdî ve Semâlûtî’den tecvid ve tashîh-i huruf okudu. Güzel sesi ve başarılı tilâvetiyle hocalarının takdirini kazandı. Daha sonra mûsikiye ilgi duydu. Ud çalmayı ve diğer bazı mûsiki aletlerini kullanmayı öğrendi. Çeşitli meclislerdeki okuyuşuyla şöhreti yayıldı. Kıraat ve mûsiki üstatlarından faydalandı ve yaşı küçük olmasına rağmen onların üstünde bir başarı elde etti.

Muhammed Rif‘at, on beş yaşlarında iken babası vefat edince ailenin geçim sorumluluğunu üstlenmek zorunda kaldı. Mısır’ın çeşitli vilâyetlerinde düzenlenen programlara katıldı; bu durum onu ülke çapında bir şöhrete ulaştırdı ve Mısır’ın başta gelen kārii oldu. 1918’de Seyyidezeyneb’deki Mustafa Fâzıl Paşa Mescidi’ne sûre kārii olarak tayin edildi, bu görevini 1943 yılına kadar sürdürdü. 1934’te Muhammed Rif‘at’ı tanıyıp sesini ve üslûbunu çok beğenen Prens Muhammed Ali kendisine özel bir radyo istasyonunda okumasını teklif etti. Teklifi kabul eden Muhammed Rif‘at’ın gerek bu radyoda gerekse İzâatü’l-Kur’ân’da yaptığı tilâvetler Mısır’da büyük ilgi gördü; kahvehaneler onun tilâvetini dinlemek için gelen meraklılarla doldu. 1936 yılında İskenderiye’de Seyyidî Câbir Camii’nde bir tilâvet sonrasında cemaatin sevgi gösterisi esnasında kendisini öpmek isteyen birinin parmağının isabet etmesi üzerine az gören diğer gözü de kör oldu. Dünya çapında şöhrete ulaşan, kurrâ ve mûsikişinasların övgülerine mazhar olan Muhammed Rif‘at 1943 yılında hıçkırık (züğutta) hastalığına yakalandı. 9 Mayıs 1950 tarihinde ölümüne kadar bu hastalık onun Kur’an tilâvet etmesine engel oldu. Daha önce okuduğu on dokuz sûre 278 plakta kaydedilmiş olup toplam on bir saat süren bu okuyuşlarından bir kısmı Mısır ve Londra radyolarında bulunmaktadır. Nakşibendî tarikatına mensup olan ve üstün bir ahlâka sahip olduğu belirtilen Muhammed Rif‘at, Kur’an okumak üzere Mısır dışından aldığı davetlerin hiçbirine icâbet etmediği gibi Hindistan’dan gelen ve kendisine 15.000 cüneyh ödeneceği bildirilen teklifi de reddetti. Hastalığı esnasında tedavi masraflarını karşılamak üzere kendisinden habersiz açılan kampanyada toplanan 50.000 cüneyhi de kabul etmedi.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2020 yılında Ankara’da basılan 30. cildinde, 563-564 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.