ŞERÎD b. SÜVEYD

Aslen Hadramutlu olup burada yaşayan Kashamoğulları kabilesindendir. Gençlik döneminde kabilesinden bir kişiyi öldürünce Hadramut’tan kaçtı ve Tâif’te bulunan dayılarının yanına gitti. Buradaki Sakīf kabilesinin himayesine girerek Tâif’e yerleşti ve Sekafî nisbesiyle anılmaya başlandı. Daha sonra Ebü’l-Âs b. Ümeyye’nin kızı Âmine (Reyhâne) ile evlendi. Asıl adı Mâlik olan Şerîd, müslüman olmadan önce Mugīre b. Şu‘be’nin de aralarında bulunduğu on üç kişiyle Mısır’a gitmiş ve Mısır Valisi Mukavkıs ile görüşmüştür. Şerîd ve arkadaşlarına yakın ilgi gösteren vali Mugīre’ye yüz vermemiş, buna alınan Mugīre dönüş yolunda Şerîd’i ve arkadaşlarını öldürmeyi planlamış, kurduğu tuzaktan yalnız Şerîd kurtulabilmiş, bundan dolayı kendisine “Şerîd” (kaçak) lakabı verilmiştir. Bazı kaynaklarda adının Şerîk diye geçmesi bir yazım hatasıdır. Hendek Gazvesi’nden (5/627) sonra Medine’ye gidip müslüman olduğu anlaşılan ve buraya yerleşen Şerîd’i Hz. Peygamber bu isimle anmaya devam etti. Hudeybiye’de Resûl-i Ekrem’e biat eden sahâbîler arasında yer aldı ve muhtemelen Mekke fethinde de bulundu. Vedâ haccına katıldı ve Arafat’tan Müzdelife’ye kadar Resûlullah’ın yakınında yürüdü. Uzun bir ömür sürdüğü kaydedilen Şerîd, Yezîd b. Muâviye döneminde (680-683) ve kuvvetli bir ihtimale göre Medine’de vefat etti.

Şerîd b. Süveyd bir kısmı Hz. Peygamber’e dayanan yirmi dört rivayet nakletmiştir (İbn Hazm, s. 115-116). Daha çok Hicazlılar arasında yayılan rivayetleri kendisinden başta oğlu Amr olmak üzere Ebû Seleme b. Abdurrahman, Amr b. Nâfi‘ es-Sekafî ve Ya‘kūb b. Âsım es-Sekafî gibi tâbiîler nakletmiştir. Şerîd’in Câhiliye dönemine ait pek çok şiiri ezbere bildiği anlaşılmaktadır. Kendi ifadesine göre Resûl-i Ekrem bir gün onu terkisine alıp seyahate çıkmış, yolculuk sırasında ona Câhiliye devrinde yaşayan ve tek Allah inancını benimseyen Ümeyye b. Ebü’s-Salt’ın şiirlerinden ezbere bildiklerinin olup olmadığını sormuş, müsbet cevap alınca bunları okumasını istemiş ve okuduğu her beyitten sonra Resûlullah devam etmesini arzu etmiş, böylece Şerîd’in okuduğu beyitler 100’ü bulmuştur (Müslim, “Şiʿr”, 1; İbn Mâce, “Edeb”, 41). Şerîd’in rivayetlerini Ahmed b. Hanbel el-Müsned’inde, Buhârî el-Edebü’l-müfred’inde, Tirmizî eş-Şemâʾilü’l-Muḥammediyye’sinde, Müslim el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ’inde, Ebû Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce es-Sünen’lerinde tahriç etmişlerdir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2010 yılında İstanbul’da basılan 38. cildinde, 582 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.