https://islamansiklopedisi.org.tr/suca-b-vehb
Bazı kaynaklarda babasının adı Ebû Vehb şeklinde geçer. Esed kabilesine mensuptur. Bedir, Uhud ve Hendek gazveleri başta olmak üzere Hz. Peygamber’in katıldığı bütün savaşlarda bulundu. Onun Bedir’de ve Habeşistan’a yapılan ikinci hicrette kardeşi Ukbe b. Vehb ile beraber olduğu belirtilmektedir (İbn Hacer, IV, 528). Medine’ye hicret edince Resûl-i Ekrem kendisini Evs b. Havlî ile kardeş ilân etti. Resûlullah, Hudeybiye’den döndükten sonra altı farklı bölgeye gönderdiği İslâm’a davet mektuplarından birini Bizans kayserinin Belkā valisi Hâris b. Ebû Şemir el-Gassânî’ye Şücâ‘ götürdü. Hâris, Dımaşk’ın yeşil bahçeleri, bağları ve meyveleriyle ünlü Gūta bölgesinde Humus’tan Kudüs’e gelen Bizans İmparatoru Herakleios’u karşılama hazırlıkları yaparken Şücâ‘ oraya ulaştı ve ardından huzura kabul edildi. Hâris mektubu okuyunca hiddetlenerek onu yere attı ve, “Saltanatımı elimden kim alacakmış!” diyerek Hz. Peygamber’e karşı yürümeye niyetlendi. Ancak durumu öğrenen ve muhtemelen Resûl-i Ekrem’in Dihye b. Halîfe ile gönderdiği mektubu alan Herakleios ona engel oldu. Bunun üzerine Hâris, Şücâ‘ı kıymetli hediyelerle uğurladı. Şücâ‘, Medine’ye dönüp olanları anlatınca Resûlullah’ın, “Saltanatı mahvolsun!” diye beddua ettiği rivayet edilir.
Şücâ‘ın daha sonra Suriye’de hüküm süren Gassânîler’in son emîri Cebele b. Eyhem’e de İslâm’a davet mektubu götürdüğü Cebele’nin onu iyi karşıladığı ve kendisine yapılan teklifi düşüneceğini söylediği bildirilir (Süheylî, VII, 522-523). Beyhakī, Şücâ‘ın İran kisrâsına gönderildiğinden bahsederse de (Delâʾilü’n-nübüvve, IV, 388) kaynakların çoğunda kisrâya Abdullah b. Huzâfe’nin gönderildiği kaydedilmektedir. Şücâ‘ın Abdullah b. Huzâfe’nin heyetinde yer alması yahut kisrâya başka bir zaman yollanması mümkün olmakla birlikte her iki elçinin karşılanması sırasında cereyan eden olayların benzerliği onun adının yanlışlıkla zikredildiği ihtimalini güçlendirmektedir. Hz. Peygamber, 8. yılın Rebîülevvel ayında (Temmuz 629) Şücâ‘ b. Vehb’in kumandasında yirmi dört kişilik bir birliği Medine’ye yaklaşık 50 mil uzaklıkta Siy bölgesindeki Hevâzin kabilesinin bir kolu olan Benî Âmir üzerine gönderdi. Şücâ‘ bu kabileye âni bir baskın düzenleyip çok sayıda deve ve koyun ele geçirdi, birkaç kadını esir aldı (bk. SİY SERİYYESİ). Şücâ‘, Hâlid b. Velîd kumandasında Müseylimetülkezzâb’a karşı yapılan Yemâme Savaşı’nda şehid oldu. Onun hadis rivayet ettiği bilinmemektedir.
BİBLİYOGRAFYA
İbn Hişâm, es-Sîre (nşr. Mustafa es-Sekkā v.dğr), Beyrut 1410/1990, II, 242; IV, 193.
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, I, 258-259, 261; II, 127; III, 94-95.
İbn Habîb, el-Muḥabber, s. 72, 76.
İbn Abdülber, el-İstîʿâb (Bicâvî), II, 707.
Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakī, Delâʾilü’n-nübüvve (nşr. Abdülmu‘tî Kal‘acî), Beyrut 1405/1985, IV, 353-354, 387-388.
Süheylî, er-Ravżü’l-ünüf, VII, 465, 522-523.
İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, II, 505.
Zehebî, Târîḫu’l-İslâm: ʿAhdü’l-Ḫulefâʾi’r-râşidîn, s. 57-58.
İbn Hudeyde el-Ensârî, el-Miṣbâḥu’l-muḍî fî küttâbi’n-nebiyyi’l-ümmî (nşr. Muhammed Azîmüddin), Beyrut 1405/1985, I, 215.
İbn Hacer, el-İṣâbe (Bicâvî), III, 316-317; IV, 528.
