TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, TÂHİR el-CEZÂİRÎ maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
Doğduğu, yetiştiği, terk ettiği ve Osmanlı sonrası geri döndüğü şehir
ŞAM
İslâm dünyasının önemli tarihî şehirlerinden biri, günümüzde Suriye’nin başşehri.
Kendisini mekâtib müfettişliğine getiren ve ilk müdürü olacağı yazma kütüphanesini kurduran devlet adamı
MİDHAT PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Yayınlarını bulundurmakla suçlandığı hareket
JÖN TÜRKLER
Daha çok II. Abdülhamid dönemindeki siyasî muhalefet hareketleri ve bu hareketlere katılan kişi ve gruplar için kullanılan bir tabir.
1907-1919 arası ikamet ettiği ülke
MISIR
Büyük bir kesimi Afrika’da, küçük bir kesimi (Sînâ yarımadası) Asya’da yer alan ülke.
Yeğenini idam ettirmekle suçlanan devlet adamı
CEMAL PAŞA
İttihat ve Terakkî Cemiyeti liderlerinden, Bahriye nâzırı.
Osmanlıya karşı isyanını desteklediği kimse
ŞERÎF HÜSEYİN
Mekke emîri.
Birbirlerine karşı ilgisiz oldukları söylenen kimse
EFGĀNÎ, Cemâleddin
İslâmî uyanışı etkileyen XIX. yüzyıl fikir ve siyaset adamlarından.
Aralarında gerginlik olduğu söylenen kimse
MUHAMMED ABDUH
Mısırlı İslâm düşünürü, yenilik hareketinin öncülerinden.
Savunduğu dinî anlayış
SELEFİYYE
İtikadî konularda Kur’an ve Sünnet’in lafzına bağlı olan ve te’vili kabul etmeyen ekol.
Yakın çevresindeki isimlerden
CEMÂLEDDİN el-KĀSIMÎ
İlim ve fikir adamı, müfessir.
Yakın çevresindeki isimlerden
BAYTÂR
Suriyeli din âlimi, edip, şair ve tarihçi.
Yakın çevresindeki isimlerden
MUHAMMED KÜRD ALİ
Suriyeli edebiyat ve tarih âlimi, gazeteci ve yazar.
Yakın çevresindeki isimlerden
ZİRİKLÎ
el-Aʿlâm adlı eseriyle tanınan Suriyeli şair, gazeteci ve biyografi âlimi.
Yakın çevresindeki isimlerden
CEMÎL el-AZM
Suriyeli edip, şair ve gazeteci.
Yakın çevresindeki isimlerden
REFİK BEY el-AZM
Suriyeli siyasetçi ve fikir adamı.
Yakın çevresindeki isimlerden
ABDÜLHAMÎD ez-ZEHRÂVÎ
Suriyeli gazeteci ve siyaset adamı.
Yakın çevresindeki isimlerden
MUHİBBÜDDİN el-HATÎB
Suriyeli fikir adamı, gazeteci ve nâşir.
İlk müdürlüğünü yaptığı kütüphane
DÂRÜ’l-KÜTÜBİ’z-ZÂHİRİYYE
Suriye’de yazmalarıyla ünlü kütüphane.
Üyesi olduğu kurum
MECMAU’l-LUGATİ’l-ARABİYYE
Şam’da Arap dili ve edebiyatına dair ilmî çalışmalar yapan kurum.
Arap dil okulu, matbaa ve tercüme evi kurmasını istediği devlet adamı
ABBAS HİLMİ II
Mısır hidivi.
Yazmalarını tasnif ettiği Hâlidiyye Kütüphanesi'nin bulunduğu şehir
KUDÜS
Üç ilâhî dinde de önemli bir yere sahip olan ve kutsal sayılan şehir.
Yazıştığı İngiliz görevli
BELL, Gertrude Lowthian
Ortadoğu’da İngiliz ajanlığı yapan kadın arkeolog ve sanat tarihçisi.
Üzerine kısmî bir hâşiye kaleme aldığı eser
ENVÂRÜ’t-TENZÎL ve ESRÂRÜ’t-TE’VÎL
Beyzâvî’nin (ö. 685/1286) Kur’an tefsiri.
Bir kısmı üzerine ihtisar ve şerh çalışması yaptığı eser
el-İTKĀN
Süyûtî’nin (ö. 911/1505) Kur’an ilimlerine dair eseri.
