ABDULLAH ÇELEBİ

1610’da Kefe valiliğine tayin edilen Rıdvan Paşa’nın oğludur. Bu sebepten Rıdvan Paşazâde diye tanınır. Kaynaklarda hayatıyla ilgili fazla bilgi yoktur. Muhtemelen Kırım’da babasının yanında yetişti. Daha sonra İstanbul’a geldi; IV. Murad ve Sultan İbrâhim devirlerinde müteferrikalık hizmetinde bulundu. Tarihle ilgili eserleri yanında, Abdî mahlasıyla şiirler yazdığı da bilinmektedir.

1639’da Sadrazam Kara Mustafa Paşa adına kaleme aldığı Târîh-i Mısr adlı eserini Sultan İbrâhim’e sundu. Teşaʿulü’l-ezhâr fî ʿacâʾibi’l-aḳṭâr adlı Arapça bir kitaba dayanılarak yazılan bu eser, bir dünya tarihi şeklinde tasarlanmış olup dokuz fasıldan meydana gelmiştir. Eserin son faslı, I. Selim’in Mısır Memlük Sultanı Tomanbay ile yaptığı savaşlarla ilgilidir. Kaptanıderyâ Hüseyin Paşa’ya ithaf ettiği Tevârîh-i Deşt-i Kıpçak adlı diğer eseri ise Kırım hanlarının 1047 (1637-38) yılına kadar olan tarihini ihtiva etmektedir. Eser ayrıntılara girmemekle birlikte, mevcut bilgilerin sağlam olması ve bazı konularda müellifin bizzat kendi müşahedelerine dayanması bakımından değerlidir. Bu eserin A. Zajaczkowski tarafından ilmî neşri yapılmıştır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 94 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.