https://islamansiklopedisi.org.tr/abrahamowicz-zygmunt
20 Şubat 1923’te günümüzde Ukrayna’da bulunan Halicz şehri yakınlarındaki Załukiew köyünde Karay (Karaim, Karâî) asıllı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi (Dubiński, XXX [1994], s. 227). Babası Zachariasz ve annesi Debora çiftçiydi. İlkokulu Halicz’te, ortaokulu Stanisławów’da (Ivano Frankivsk) tamamladı. II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Halicz ve Stanisławów Rusya’nın eline geçince öğrenimine Sovyet sisteminde devam etmek zorunda kaldı. 1941’de Batı Ukrayna da işgal edildiğinden öğrenimini bırakıp köyüne döndü. Savaş sonunda çalıştırılmak üzere Almanya’ya gönderildi ve burada iyi derecede Almanca öğrendi. Ardından Varşova’ya geldi, 1947-1949 yıllarında Varşova Üniversitesi’nde eğitimini sürdürdü. Burada Ananiasz Zacjączkowski danışmanlığında öğrenim gördü. 1950’de olgunluk sınavını vererek Kraków’da eğitimini sürdürme hakkı kazandı. Burada Jagiellon Üniversitesi Doğu Dilleri Bölümü’nde üniversite hayatına devam etti. İlk yayınını da bu sıralarda yaptı, Evliya Çelebi’nin Kırım seyahatinin çevirisi üzerine hazırladığı yüksek lisans çalışmasını 1951’de tamamladı. 1952’de Varşova’daki devlet arşivinde çalışmaya başladı. Ancak Kraków’da ikamet ettiğinden buradan Kraków’daki devlet arşivine geçti. Aynı zamanda Varşova’daki Polonya Bilimler Akademisi Şarkiyat Kürsüsü’nde ortak çalışma yapmaktaydı. 1976’dan itibaren Polonya Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü’nde görev aldı. 1979’da Polonya-Türkiye Derneği’nin kurucuları arasına girdi. Ertesi yıl aldığı bursla Avusturya ve İtalya’da Türkiye-Polonya ilişkileri üzerine araştırmalarda bulundu. 1988’deki emekliliğine kadar Polonya Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü’ndeki görevini sürdürdü. 1980’li yıllarda eşinin rahatsızlığı yüzünden ilmî çalışmaları aksadı. 1990’da eşinin ölümünün ardından kendisi de aynı yıl Kraków’da öldü (13 Aralık).
Eserleri. Abrahamowicz’in en tanınmış eseri Polonya arşivlerinde bulunan Doğu belgelerinin katalogudur (Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich, Katalog Dokumentów Tureckich). Kendisine ün kazandıran ve 1455-1672 yıllarında Osmanlı-Leh ilişkilerine dair belgeleri kapsayan eserin I. cildini 1959’da Kraków’da yayımlamıştır. Bunun ardından uzun süredir hazırladığı Hadży Mehmed Senai z Krymu. Historia chana Islam Gireja III (Kırımlı Hacı Mehmed Senâî. III. İslâm Giray Han tarihi) adlı doktora çalışmasını neşretmiş (Warszawa 1971), böylece III. İslâm Giray tarihinin Lehçe’ye çevirisini gerçekleştirmiştir. Ayrıca Türk tarihi ve Osmanlı-Leh ilişkileri üzerine birçok araştırma yapmıştır. III. Jan Sobieski ve II. Viyana Kuşatması’na dair araştırmasını Kara Mustafa pod Wiedniem. Żródła muzułmańskie do dziejów wyprawy wiedeńskiej 1683 (Viyana’da Kara Mustafa, 1683 Viyana seferi tarihine dair müslüman kaynakları) başlığıyla yayımlamıştır (Kraków 1973). II. Viyana Kuşatması’nın 300. yıl dönümünün yaklaşması dolayısıyla bu çalışması oldukça dikkat çekmiştir. Polski Słownik Biograficzyny (Polonya biyografi sözlüğü), Historia Nauki Polskiej (Polonya bilim tarihi) adlı eserlerin yanında The Encyclopaedia of Islam’a maddeler, ayrıca makaleler yazmıştır. I. cildini hazırladığı Archiwum Główne Akt Dawnych’da bulunan Türkçe belgelerin XVII. yüzyılın sonlarından XIX. yüzyıla kadar gelen kısmı halen kendi el yazısıyla bu arşivde bulunmaktadır. Abrahamowicz’in, “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nden Seçmeler” başlıklı çalışması da vardır (Księga podróży Ewliji Czelebiego, Warszawa 1969).
Diğer önemli çalışmaları şunlardır: Podróż Ewliji Czelebiego po Krymie w r. 1666, Praca Magisterska (Kraków 1951); “Die Türkische Herrschaft in Podolien (1672-1699)” (Actes du Premier Congrès international des études balkaniques et Sud-Est européennes, Sofia 1969, III, 777-780); “La tughra ottomane de l’empereur de Russie” (Turcica, VII/1 [Paris 1976], s. 231-245); “Qagalga-qagalqa-qagilga-qalga etc. A Mongol Title in Turkish Khanates” (AION, XLVI [Napoli], s. 409-410, 419-431); “Leh” (EI2 [İng.], 1978, V, 719-723); “Polonya’da Türkoloji: Başarıları ve Gelecekteki Gelişimi ile İlgili Bazı Sorunlar” (trc. Tüten Özkaya, TTK Belleten, LI/200 [1988], s. 1003-1026).
BİBLİYOGRAFYA
Stefan Gąsiorowski, “Doktor Zygmunt Abrahamowicz (1923-1990). Życie i dzieło”, Wśród Jarłyków i Fermanów-Materiały z sesji naukowej poświęconej pamięci dla Zygmunta Abrahamowicza 20 Kwietnia 2004 (ed. Ewa Siemieniec-Gokłaś), Kraków 2004, s. 9-20.
E. Tryjarski, “Zygmunt Abrahamowicz (1923-1990)”, a.e., s. 21-24.
H. Jankowski, “Wkład Zygmunta Abrahamowicza w historyczną toponimię Krymu”, a.e., s. 51-62.
J. Stolicki, “Zygmunt Abrahamowicz jako badacz dziejów Podola w latach 1672-1699”, a.e., s. 131-141.
A. Dubiński, “Zygmunt Abrahamowicz 1923-1990”, FO, XXX (1994), s. 227-229.
A. Sulimowicz, “Bibliography of the Works of Zygmunt Abrahamowicz”, a.e., s. 230-236.
