https://islamansiklopedisi.org.tr/aise-bint-talha-b-ubeydullah
Babası aşere-i mübeşşereden Talha b. Ubeydullah, annesi Hz. Ebû Bekir’in kızı Ümmü Külsûm’dür. Önce Hz. Ebû Bekir’in torunu Abdullah b. Abdurrahman’la evlendi. Bu evlilikten İmrân, Abdurrahman, Ebû Bekir ve Talha adında dört oğlu ve Nefîse isminde bir kızı oldu. Kocasının ölümü üzerine Mus‘ab b. Zübeyr, onun öldürülmesinden sonra da Ömer b. Ubeydullah ile evlendi.
Âişe iffet, metanet ve dirayet sahibi, kendinden son derece emin bir hanımdı. Arap tarihi, edebiyatı ve özellikle şiiri konusunda geniş bilgisi vardı. Teyzesi Hz. Âişe ile yakın teması dolayısıyla hadis kültürü de sağlamdı. Hz. Âişe’den hadis rivayet etti. Kendisinden de oğlu Talha b. Abdullah, üç yeğeni Talha b. Yahyâ, Muâviye b. İshak ve Mûsâ b. Ubeydullah, ayrıca Atâ b. Ebû Rebâh gibi muhaddisler hadis nakletmişlerdir. Meşhur hadis tenkitçilerinden Yahyâ b. Maîn onun hakkında, “sika ve hüccettir”; İclî, “Medineli güvenilir bir tâbiîdir”; Ebû Zür‘a ed-Dımaşkī de, “İnsanlar ondan edep ve fazilet sahibi olması sebebiyle hadis nakletmişlerdir” demektedirler. İbn Hibbân da onu güvenilir râviler arasında zikretmektedir. Rivayetleri Kütüb-i Sitte’de yer almıştır.
Âişe, bir gün halkın dert ve şikâyetlerini arzetmek için Halife Hişâm b. Abdülmelik’e gitmiş, geliş sebebi sorulunca, “Gökten rahmet yağmıyor, sen de hakkımızı vermiyorsun” demiştir. Şerefine düzenlenen toplantıya katılan Emevî hânedanının ileri gelenleri onun Arap tarihi, edebiyatı ve özellikle Hz. Âişe’den öğrendiği yıldızlara dair engin bilgisi karşısında takdir ve hayranlıklarını ifade etmişlerdir.
BİBLİYOGRAFYA
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VIII, 467.
İbn Abdürabbih, el-ʿİḳdü’l-ferîd, IV, 322, 407; VI, 109, 140.
Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Eġānî, XI, 176-194.
Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, IV, 369-370.
İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, XII, 436-437.
Mehmed Zihni, Meşâhîrü’n-nisâ, İstanbul 1295, II, 18.
Ronart, CEAC, s. 29.
Kehhâle, Aʿlâmü’n-nisâʾ, Beyrut 1977, III, 137-155.
K. V. Zetterstéen, “A’işe”, İA, I, 230.
