Arama - TDV İslâm Ansiklopedisi

CEZZÂR AHMED PAŞA
XVIII. yüzyıl sonlarında Suriye bölgesinin idaresinde önemli rol oynayan, Akkâ müdafaasıyla meşhur Osmanlı valisi.

CİHÂRYÂR جهاريار

Hz. Peygamber’den sonra halifelik görevini yürüten Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali için özellikle Sünnî müslümanlar tarafından kullanılan bir tabir.bk. HULEFÂ-yi RÂŞİDÎN الخلفاء الراشدين

ÇÂRYÂR چاريار

Hz. Peygamber’den sonra halifelik görevini üstlenen Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali için özellikle Sünnî müslümanlar tarafından kullanılan bir tabir.bk. HULEFÂ-yi RÂŞİDÎN الخلفاء الراشدين

ÇEHÂRYÂR چهار يار

Hz. Peygamber’den sonra halifelik görevini üstlenen Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali için özellikle Sünnî müslümanlar tarafından kullanılan bir tabir.bk. HULEFÂ-yi RÂŞİDÎN الخلفاء الراشدين

DURSUN BEY
Fâtih Sultan Mehmed dönemine ait Târîh-i Ebü’l-Feth adlı eseriyle tanınan Osmanlı tarihçisi.

FÂİK PAŞA CAMİİ
Bugün Batı Yunanistan sınırları içinde bulunan Arta şehrinde XV. yüzyılda yapılmış bir Osmanlı camisi.

FERÂĞ الفراغ
Mîrî arazî veya icâreteynli vakıf malı üzerindeki tasarruf hakkının devrini ifade eden Osmanlı hukuk terimi.

HÂDİMÜ’l-HAREMEYN خادم الحرمين
Abbâsîler’den sonra kurulan bazı İslâm devletleri hükümdarlarının ve özellikle I. Selim’den itibaren Osmanlı padişahlarının resmî unvanlarından biri.

HAMÎD-İLİ

XIII. yüzyılın sonlarına doğru Isparta ve Burdur yöresinde kurulan Hamîdoğulları Beyliği’nin ve Osmanlı hâkimiyeti altında bir idarî bölge olan Hamîd sancağının diğer adı.bk. HAMÎDOĞULLARI

REŞİD PAŞA

Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye üzerine yazdığı Rûhu’l-Mecelle adlı şerhiyle tanınan Osmanlı âlimi.bk. RÛHU’l-MECELLE روح المجلّه

SOBİCEVÎ
Arapça sarf ve nahiv kitaplarıyla edebiyata dair bazı eserlere yazdığı şerhlerle tanınan Osmanlı âlimi.

BÂBIÂLİ باب عالي
XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren Paşa Kapısı ve Sadâret Dairesi, nezâretlerin kurulmasından sonra da Osmanlı hükümeti mânasında kullanılan bir tabir.

CİĞERDELEN
Çekoslovakya’da Güney Slovakya kesiminde Macaristan sınırında bulunan ve bugün Štúrovo adını taşıyan bir Osmanlı ileri karakolu.

HÂLİDİYYÂN الخالديان
Ebû Bekir Muhammed b. Hâşim el-Hâlidî (ö. 380/990) ile kardeşi Ebû Osman Saîd (Sa‘d) b. Hâşim el-Hâlidî’nin (ö. 390/1000) ortak lakabı.

HAYRULLAH EFENDİ TÂRİHİ
Hayrullah Efendi’nin (ö. 1866) Osmanlı tarih yazıcılığında bir çığır açmak yolunda kaleme aldığı Osmanlı tarihi.

MEDRESETÜ’l-HATTÂTÎN مدرسة الخطّاطين
Hüsn-i hat ile İslâm kitap sanatlarının öğretim ve eğitimi için 1915’te kurulan Osmanlı müessesesi.

AHMEDÎ أحمدي
Türk edebiyatında ilk İskendernâme ve sonundaki “Dâstân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osmân” kısmı ile şöhret bulan divan şairi.

ALACA CAMİ
Bosna-Hersek’te Ceotina nehrinin Drina’ya kavuştuğu noktada bulunan Foça şehrinde XVI. yüzyıla ait bir Osmanlı camisi.

el-İZZÎ fi’t-TASRÎF العزّي في التصريف

İzzeddin ez-Zencânî’nin (ö. 660/1262 [?]) sarf ilmine dair kaleme aldığı, özellikle Osmanlı medreselerinde okutulan ve "sarf cümlesi" olarak tanınan beş klasik eserden biri.bk. ZENCÂNÎ, İzzeddin عزالدين الزنجاني

CANBİRDİ GAZÂLÎ
Kanûnî Sultan Süleyman’ın tahta çıkışından hemen sonra ilk büyük isyanı çıkaran eski bir Memlüklü emîri, Osmanlılar’ın Şam beylerbeyi.