Arama - TDV İslâm Ansiklopedisi

Kıyamet gününde kulların iman ve amellerinin değerlendirilmesi anlamında Kur’an terimi.bk. MÎZAN الميزان

VEZİN الوزن
Nazım sistemi; kalıp ölçüsü anlamında terim.

TAĞYÎR التغيير
Vezin gereği lafzın başka bir şekle dönüştürülmesi anlamında edebiyat terimi.

Şiirde vezin zarureti sebebiyle görülebilen gramer aykırılıklarına karşı gösterilen müsamaha.bk. ZARÛRÂT-ı Şİ‘RİYYE الضرورات الشعريّة

TATRÎZ التطريز
Sözü vezin ve secide eşdeğer öğelerle süslemek anlamında bedî‘ sanatı terimi.

ZARÛRÂT-ı Şİ‘RİYYE الضرورات الشعريّة
Şiirin vezin ve kafiye düzeniyle armonik yapısını korumak için şaire tanınan kural dışı tasarruflar anlamında bir terim.

TEFVÎF التفويف
Kuruluş yahut vezin bakımından eşdeğer olup birbirini izleyen bağımsız kelime, terkip ve cümleler dizisiyle övgü, yergi vb. konularda kompozisyon oluşturulması anlamında bedî‘ terimi.

TEŞRÎ‘ التشريع
Kasidede asıl vezin ve kafiye sisteminin yanı sıra başka vezin ve kafiyelere de yer vermek anlamında bedî‘ terimi.

İMÂLE إماله
Aruzla yazılmış şiirlerde kısa hecenin vezin gereği uzun okunması.

İTİLÂF الائتلاف
Bedî‘ ilminde lafız, mâna ve vezin arasında uygunluk bulunması sanatı.

MUTARRAF المطرّف

Secileri aynı olan kelimeler arasında vezin farklılığı bulunan seci türü.bk. SECİ السجع

TARDİYYE طرديّة

bk. DİVAN EDEBİYATI; MUSAMMAT

MUÂRAZA معارضة

Takdir veya reddiye olarak bir şairin şiirine aynı vezin ve kafiyede benzer şiir ortaya koyma ve ortaya konan şiir.bk. NAZÎRE النظيرة

TERBÎ‘ التربيع

Eski Türk edebiyatında bir gazelin beyitlerinin önüne aynı vezin ve kafiyede eklenen iki mısra ile bendlerindeki mısra sayısı dörde çıkarılan musammatın adı.bk. MUSAMMAT مسمّط

TESDÎS التسديس

Eski Türk edebiyatında bir şairin gazelindeki beyitlerin önüne onunla aynı vezin ve kafiyede eklenen dört mısra ile bendlerindeki mısra sayısı altıya çıkarılan musammatlara verilen ad.bk. MUSAMMAT مسمّط

TEHZÎL التهزيل

Eski Türk edebiyatında bir şairin başka bir şairin ciddi manzumesine aynı vezin, kafiye ve eda ile yazdığı hezl içeren nazîre.bk. HEZL الهزل

TEF‘İLE التفعيلة
Aruz vezinlerini oluşturan birimlerden her birine verilen ad.

TARSÎ‘ الترصيع
Sözü aynı vezinde ve kafiyede öğelerle süslemek anlamında edebî sanat.

DÂİRE الدائرة

bk. ARÛZ; BAHİR

KARÎZ القريض

Recez vezni dışındaki bir vezinle yazılmış şiir.bk. ŞİİR الشعر