https://islamansiklopedisi.org.tr/birmavi-ibrahim-b-muhammed
Mısır’ın kuzeybatısında Garbiye vilâyeti sınırları içindeki Birmâ kasabasına nisbetle Birmâvî diye anılır. Sultan b. Ahmed el-Mezzâhî, Muhammed el-Bâbilî, Ali eş-Şebrâmellisî ve Şehâbeddin el-Kalyûbî gibi birçok hocadan ders aldı. Kalyûbî’nin ölümü üzerine onun yerinde ders okutmaya başladı. Zamanında Mısır’ın en büyük âlimlerinden sayılıyordu. Önde gelen talebeleri arasında İbrâhim el-Feyyûmî, Muhammed b. Halîl el-Aclûnî ve Ali b. Ali el-Merhûmî zikredilebilir. Birmâvî, Ezher şeyhliği resmiyet kazandıktan sonra bu göreve getirilen ikinci kişidir (1101/1690).
Eserleri. 1. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’l-Ġāye. Ebû Şücâ‘ el-İsfahânî’nin (ö. 500/1107’den sonra) Şâfiî fıkhına dair Ġāyetü’l-iḫtiṣâr adlı eserine İbn Kāsım el-Gazzî (ö. 918/1512) tarafından yapılan şerhin hâşiyesidir (Kahire 1279, 1287, 1298).
2. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’r-Raḥbiyye. İbnü’l-Mütefennine er-Rahbî’nin (ö. 577/1182) el-Manẓûmetü’r-Raḥbiyye veya er-Raḥbiyye diye de bilinen, dört mezhebin ferâizle ilgili görüşlerine yer verdiği Buġyetü’l-bâḥis̱ ʿan cümeli’l-mevârîs̱ adlı eserine Sıbtu’l-Mardînî (ö. 912/1506) tarafından yapılan şerhin hâşiyesidir. Eserin müellif hattıyla yazılmış bir nüshası Beyrut’ta Züheyr Çâvîş Kütüphanesi’nde bulunmaktadır (Ziriklî, I, 68).
3. Ḥâşiye ʿalâ Fetḥi’l-vehhâb li-Şerḥi Menheci’ṭ-ṭullâb. Zekeriyyâ el-Ensârî’nin (ö. 926/1520) Şâfiî fıkhına dair Menhecü’ṭ-ṭullâb adlı eseri üzerine kendisinin yazdığı Fetḥu’l-vehhâb adlı şerhin hâşiyesi olup Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye’de (nr. 30) bir nüshası vardır (Serkîs, I, 553).
4. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’l-Ḳarâfî li’l-Ḳaṣîdeti’l-ġarâmiyye. İbn Ferah el-İşbîlî’nin (ö. 699/1300) hadis terimlerine dair Ġarâmî Ṣaḥîḥ veya el-Ḳaṣîdetü’l-ġarâmiyye adlı eserine Yahyâ b. Abdurrahman el-İsfahânî el-Karâfî tarafından yapılan şerhin hâşiyesidir (GAL Suppl., I, 635).
BİBLİYOGRAFYA
Cebertî, ʿAcâʾibü’l-âs̱âr, I, 119.
Keşfü’ẓ-ẓunûn, II, 1265, 1625.
Hediyyetü’l-ʿârifîn, I, 36.
Îżâḥu’l-meknûn, II, 136, 176, 186.
Serkîs, Muʿcem, I, 202, 486-487, 552, 553, 928, 929.
Brockelmann, GAL, II, 420; Suppl., I, 635, 677, 682; II, 444.
Karatay, Arapça Basmalar, II, 410.
Kehhâle, Muʿcemü’l-müʾellifîn, I, 85.
Ziriklî, el-Aʿlâm (Fethullah), I, 67-68.
M. Abdülalîm Hüseyin, “Meşyeḫatü’l-Ezheri’ş-şerîf”, el-Ezherü’ş-şerîf fî ʿîdihi’l-elfî, Kahire, ts. (el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-âmme li’l-kitâb), s. 238.
Şüyûḫu’l-Ezher, Kahire, ts. (Vizâretü’l-i‘lâm), s. 14, 15.
