ŞEYHÜLİSLÂM
Osmanlılar’da ilmiye teşkilâtının başındaki âlimin unvanı.
KAZASKER
İslâm tarihinde askerler arasındaki davalara bakan ordu kadısı, Osmanlılar’da Dîvân-ı Hümâyun’un üyesi, yargı ve eğitim teşkilâtının sorumlusu.
MEVLEVİYET
Osmanlı ilmiye teşkilâtında yüksek dereceli kadılıklar için kullanılan bir terim.
MÜLÂZEMET
İlmiye mesleği adaylarının meslekî stajları ve görev bekleme süreleri için kullanılan terim.
PÂYE
Osmanlılar’da özellikle ilmiye mensuplarına verilen rütbeyi ifade eden terim.
MAHREÇ
Osmanlı ilmiye ve eğitim teşkilâtında değişik anlamlarda kullanılan bir terim.
BÂB-ı MEŞÎHAT
Osmanlı Devleti’nde özellikle Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından sonra şeyhülislâmların resmî dairelerine verilen ad.
İLMİYYE SALNÂMESİ
Şeyhülislâmlık tarafından çıkarılan tek salnâme.
EHL-i ÖRF
Osmanlı Devleti’nde padişahın icraî, idarî ve askerî yetkilerini temsil eden, ulemâ dışında kalan görevliler.
KALEMİYE
Osmanlı bürokrasi sistemini oluşturan çeşitli dairelerin görevlilerini ifade eden bir tabir.
NAKÎBÜLEŞRAF
Seyyid ve şeriflerle ilgili işlere bakan yetkili.
KADI
Hukukî uyuşmazlıkları ve davaları karara bağlamak üzere devletçe tayin edilen görevli, hâkim.
MÜDERRİS
Medresede ders veren yüksek rütbeli hoca.
HEKİMBAŞI
İslâm devletlerinde sarayın ve ülkenin sağlık işlerinden sorumlu hekimler için kullanılan bir unvan.
MÜNECCİMBAŞI
Osmanlılar’da astronomi ve astrolojiyle ilgili işlere bakan görevli.
SADREYN
Osmanlı ilmiye teşkilâtında Anadolu ve Rumeli kazaskerlerini ve makamını belirten terim.
DEVLETLÜ
Osmanlılar’da devlet adamları ve ulemânın ileri gelenleri için kullanılan resmî bir hitap şekli.
MEDRESE
İslâm tarihinde eğitim ve öğretim kurumlarının genel adı.
MOLLA
Bazı İslâm toplumlarında tanınmış din âlimlerine veya belirli seviyede öğrenim görmüş kimselere verilen unvan.
CERÎDE-i İLMİYYE
Bâb-ı Meşîhat tarafından 1914-1922 yılları arasında İstanbul’da yayımlanan dergi.