ÖMER FARUK AKÜN - TDV İslâm Ansiklopedisi

ÖMER FARUK AKÜN

1926-2016
Müellif toplam 33 madde veya madde bölümü telif etmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:
    Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Tarihi ve Medeniyeti
Müellifin özgeçmişi
İstanbul Beşiktaş’ta doğdu (1926). Kabataş Erkek Lisesi’nden (1943) ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden (1947) mezun oldu. Mezun olduğu bölümde, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın başında bulunduğu Tanzimat Edebiyatı Kürsüsü’nde okutman olarak göreve başladı (1951). “Türk Halk Şiirinde Tabiat” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı (1953) ve aynı bölümde asistan oldu (1954).

1954-1956 yılları arasında Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde mukayeseli edebiyat derslerini takip etti, aynı zamanda Bibliothèque Nationale’de Türk edebiyatıyla ilgili yazmalar ve kaynaklar üzerinde çalıştı. Döndükten sonra “Abdülhak Hâmid’de Makber’den Önce Ölüm Temi” başlıklı takdim çalışmasıyla doçent (1959) ve “Namık Kemal’in Mektupları” takdim çalışmasıyla da profesör unvanı (1971) aldı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde öğretim üyeliğinin yanı sıra çeşitli idarî görevlerde bulundu (1951-1993).

Başlangıcından itibaren TDV İslâm Ansiklopedisi çalışmalarına önemli katkılar sundu; Ansiklopedi İnceleme Kurulu ve Ansiklopedi İlim Kurulu üyeliklerinde bulundu (1989-1999). Müellif-redaktör ve Türk Edebiyatı İlim Kurulu üyesi olarak ansiklopedi mutfağında bizzat hizmet verdi; 33 madde veya madde bölümü telif etti, bir çok maddenin ilmî redaksiyonunu yaptı.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Bilim Kurulu üyeliğinde bulundu (1983-2000) ve Türk kültürüne yaptığı hizmet ve katkılarından dolayı Türk Kültürüne Hizmet Vakfı tarafından şükran ödülüne lâyık görüldü (2005).

2 Mayıs 2016’da İstanbul’da vefat etti ve Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

İlmî ve akademik çalışmalarında Türk dili ve edebiyatı genel başlığı altında yeni Türk edebiyatı, edebiyat tarihi ve kültür tarihi alanları üzerinde yoğunlaştı. Büyük emek harcayarak titizlikle ortaya koyduğu bilimsel çalışmalarının büyük bir kısmını 1949 yılından itibaren İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin yayını olan Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi ile Türkiyat Mecmuası, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından neşredilen İslâm Ansiklopedisi ve TDV İslâm Ansiklopedisi’nde yayımlamıştır.

Nâmık Kemal’in Mektupları (İstanbul 1972), Türk Dili Karşısında Türk Münevveri (İstanbul 1982) ve Divân Edebiyatı (İstanbul 2013) kitap olarak basılan eserleridir.
Güncelleme Tarihi: 29 Mayıs 2018
Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
AHDÎ
Gülşen-i Şuarâ tezkiresinin müellifi ve şair.
AHMED VEFİK PAŞA
Türk devlet adamı, Türkiye’nin ilk Türkolog ve Türkçülerinden, lugat âlimi, tiyatro edebiyatının önde gelen bir kurucusu.
ALÂEDDİN ALİ ÇELEBİ
Tanınmış Türk müderrisi ve Hümâyunnâme müellifi, büyük nesir üstadı.
ÂLÎ MUSTAFA EFENDİ / 2. Bölüm: Edebî Yönü
Tarihçi, şair, çok yönlü ve zengin sayıda eser vermiş Osmanlı müellifi.
ATSIZ, Hüseyin Nihal
Türkçü fikir adamı, tarihçi, Türkolog, şair ve roman yazarı.
BÂBÜR / 2. Bölüm: Sanatkâr ve Fikir Adamı Yönü
Bâbürlü Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarı (1526-1530).
BÂBÜRNÂME
Bâbür’ün kendi hayatını anlattığı dünya çapında ilgiye kavuşmuş hâtırat kitabı.
BIANCHI, Thomas-Xavier
Lugat kitapları ile tanınan Fransız şarkiyatçısı.
BOĞAZİÇİ MEHTAPLARI
Abdülhak Şinasi Hisar’ın geçmiş yaşayışı ile Boğaziçi’ni yepyeni bir değerlendiriş açısından canlandıran eseri.
BURSALI MEHMED TÂHİR
Osmanlı Müellifleri adlı eseriyle ünlü bibliyografya ve biyografi âlimi.
ÇAYLAK TEVFİK
Türk folklor derlemelerinin öncüsü, biyografi-tarih müellifi, gazeteci ve mizah yazarı.
DENY, Jean
Türk dili üzerindeki çalışmaları ile tanınan Fransız Türkologu.
DİVAN EDEBİYATI
Türk edebiyatının İslâm medeniyeti dairesinde Arap ve Fars edebiyatları yanında meydana getirdiği büyük edebiyat kolu.
EDEBİYAT FAKÜLTESİ
İstanbul’da kurulan, benzerleri arasında Türkiye’nin ilk ve en büyük fakültesi.
ERTAYLAN, İsmail Hikmet
Edebiyat tarihi araştırmacısı, edip, eğitimci ve yazar.
FAHİM BEY ve BİZ
Abdülhak Şinasi Hisar’ın yayımlandığında edebî bir hadise olarak karşılanan, geniş akisler uyandırmış romanı.
FÂİK REŞAD
Edebiyat tarihi ve hal tercümeleri sahasındaki çalışmaları ile tanınan yazar, şair, eğitimci, gazeteci ve hattat.
FATÎN EFENDİ
Şair ve Hâtimetü’l-eş‘âr adlı son klasik Osmanlı şuarâ tezkiresinin müellifi.
FITNAT HANIM
Şöhreti çok yaygın, en beğenilmiş kadın divan şairi.
GÖLPINARLI, Abdülbaki
Türk tarikatları ve özellikle Mevlevîlik, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Yûnus Emre üzerindeki araştırmaları ile tanınan âlim.
GÜLNAR HANIM
Türkler’e dostluğu ve İslâmiyet’e saygısı ile Türkiye’de çok sevilmiş Rus şarkiyatçısı.
HÂFIZ-ı ACEM
Fıkıh, kelâm ve belâgat sahasındaki şerh ve hâşiyeleriyle tanınan ansiklopedist Hanefî müderrisi, şair ve hattat.
HAYRULLAH EFENDİ
Reîsületıbbâ, devlet adamı, eğitimci, edip ve tarihçi.
HAYRULLAH EFENDİ TÂRİHİ
Hayrullah Efendi’nin (ö. 1866) Osmanlı tarih yazıcılığında bir çığır açmak yolunda kaleme aldığı Osmanlı tarihi.
HAZÎNE-i EVRÂK
1881-1886 yılları arasında çeşitli aralıklarla İstanbul’da yayımlanan önemli bir dergi.
HOCA TAHSİN
Tabiat ilimlerine geniş ilgisi ve vukufu ile tanınmış Türk bilgini ve eğitimcisi, Dârülfünun’un ilk müdürü.
İBNÜLEMİN MAHMUD KEMAL
Son devir Osmanlı devlet adamları, şairleri, mûsikişinasları ve hattatları üzerine biyografileri ve tarih bilgisiyle tanınmış âlim.
KÂŞGARLI MAHMUD
XI. yüzyılda yaşamış, Türk dilinin ilk sözlüğü Dîvânü lugāti’t-Türk’ün müellifi ve en eski Türk dili araştırmacısı.
KİLİSLİ RİFAT BİLGE
Filolog, Türk dili ve edebiyatı araştırmacısı, kitâbiyat uzmanı, eğitimci.
KOÇİ BEY
IV. Murad ve Sultan İbrâhim’e devlet idaresinde yol göstermek üzere kaleme aldığı risâlelerle ün salmış Osmanlı müellif ve mütefekkiri.
LEHCE-i OSMÂNÎ
Ahmed Vefik Paşa’nın (ö. 1891) yazdığı Türkçe’den Türkçe’ye ilk sözlük.
MEHMED FUAD KÖPRÜLÜ
Türk edebiyatı tarihçiliğinin ilmî kurucusu, Türkoloji’de yeni ufuklar açmış ilim otoritesi, edip, yazar, siyaset ve devlet adamı.
NÂMIK KEMAL
XIX. yüzyılın ikinci yarısında Türk edebiyatı ve siyasî hayatında büyük tesirler meydana getiren vatan ve hürriyet şairi, dava ve mücadele adamı, edip, yazar, gazeteci ve idareci.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER