x
- "
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 0
- *
- -
- q
- w
- e
- r
- t
- y
- u
- ı
- o
- p
- ğ
- ü
- ,
- a
- s
- d
- f
- g
- h
- j
- k
- l
- ş
- i
- ABC
- z
- x
- c
- v
- b
- n
- m
- ö
- ç
- .
- ABC
- Boşluk
- Sil

« Madde sayfasına git

DÎVÂN-ı HÜMÂYUN ile İLİŞKİLİ MADDELER

ديوان همايون

Osmanlı devlet yönetiminde XV. yüzyıl ortasından XVII. yüzyılın ilk yarısına kadar en önemli karar organı.

İslâm devletlerinde resmî işlerin görüşülüp karara bağlandığı meclis ve buna bağlı devlet daireleri.

XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren Paşa Kapısı ve Sadâret Dairesi, nezâretlerin kurulmasından sonra da Osmanlı hükümeti mânasında kullanılan bir tabir.

Olağan üstü hallerde padişahın başkanlığında kubbealtı dışında toplanan ve padişah hariç diğer katılanların ayakta durmalarından dolayı bu adla anılan divan.

İKİNDİ DİVANI

Osmanlılar’da sadrazam divanına verilen ad.

Devletin yönetim biçimi ve yönetim organı.

MÜHİMME DEFTERİ

Dîvân-ı Hümâyun’da tutulan zabıt sûretlerinin toplandığı defterlere verilen ad.

ATİK ŞİKÂYET DEFTERİ

Osmanlılar’da XVII. yüzyılın ortalarından itibaren herhangi bir şikâyet için Dîvân-ı Hümâyun’a yapılan müracaatlara karşılık olarak çıkan fermanların kaydedildiği defterlere verilen ad.

Osmanlı idarî teşkilâtında özellikle resmî yazışmalarda kullanılmak üzere geliştirilen bir yazı çeşidi.

Saraylarda divanın toplandığı ve resmikabullerin yapıldığı geniş mekân.

Bazı İslâm devletlerinde ve özellikle Osmanlılar’da hükümdarı ve hükümdara aidiyeti ifade etmek üzere kullanılan bir terim.

Osmanlılar’da devlet idaresinin padişah vekili olarak önde gelen sorumlusu, başvezirin unvanı.

İslâm tarihinde askerler arasındaki davalara bakan ordu kadısı, Osmanlılar’da Dîvân-ı Hümâyun’un üyesi, yargı ve eğitim teşkilâtının sorumlusu.

Dîvân-ı Hümâyun'un aslî üyesi

İslâm devletlerinde hükümdardan sonra gelen en yetkili yönetici.

REÎSÜLKÜTTÂB

Osmanlı bürokrasisinde yazı işlerini yürüten Divan Kalemi’nin âmiri.

Osmanlı bürokrasisinde Dîvân-ı Hümâyun üyesi olan üst düzey görevli.

Dîvân-ı Hümâyun’a bağlı Beylikçi, Ruûs ve Tahvil kalemlerinin âmiri ve reîsülküttâbın yardımcısı.

Osmanlı devlet teşkilâtında Dîvân-ı Hümâyun’a bağlı Âmedî Kalemi’nin âmiri.

Dîvân-ı Hümâyun'un aslî üyesi

Osmanlılar’da maliye teşkilâtının başı.

Dîvân-ı Hümâyun Kalemi’ne bağlı şubelerden biri.

Osmanlılar’da genellikle devlet işleriyle ilgili bir mesele hakkında padişaha sözlü veya yazılı olarak bilgi sunma.

MÂBEYN-i HÜMÂYUN

Osmanlı sarayında devlet işlerinin görüldüğü mekân.

MECLİS-i MEŞVERET

Osmanlı Devleti’nde önemli ve olağan üstü konuların görüşüldüğü danışma meclisi.

MECLİS-i VÜKELÂ

Sadrazamın başkanlığında nâzırlardan oluşan ve Osmanlı hükümetini niteleyen meclis.

Her hakkı mahfuzdur. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.