https://islamansiklopedisi.org.tr/kavariri
151 (768) veya 152’de (769) Basra’da doğdu. “Kavârîrî” nisbesiyle anılması cam ve şişe imalâtı veya ticareti yapmasıyla ilgili olup Benî Cüşem’in âzatlısı olduğu için Cüşemî nisbesiyle de zikredilmiştir. Ebû Avâne el-Vâsıtî, Hammâd b. Zeyd, Yezîd b. Zürey‘, Hüşeym b. Beşîr, Derâverdî ve Süfyân b. Uyeyne gibi muhaddislerden rivayette bulundu. Buhârî, Müslim, Ebû Zür‘a er-Râzî, Bakī b. Mahled, Ebû Dâvûd es-Sicistânî, Ebû Hâtim er-Râzî gibi âlimler de onun talebeleri arasında yer aldı. İbn Sa‘d, Yahyâ b. Maîn ve Ahmed b. Hanbel kendisinden hadis yazdı. Bağdat’ta yaşayan Kavârîrî’nin rivayet ettiği hadislerden biri (İbn Hacer’e göre ise beşi) Ṣaḥîḥ-i Buḫârî’de, kırkı Ṣaḥîḥ-i Müslim’de, kırk yedisi Sünenü Ebî Dâvûd’da, altısı da Sünenü’n-Nesâʾî’de yer almıştır. İbn Sa‘d, Yahyâ b. Maîn, Ebü’l-Hasan el-İclî, Sâlih Cezere, Nesâî ve İbn Kāni‘ onu “sika” olarak nitelendirmiş, Ebû Hâtim er-Râzî ile bir başka değerlendirmesinde Yahyâ b. Maîn ve Sâlih Cezere “sadûk” olduğunu söylemişlerdir. Kavârîrî’nin Bağdat ve Basra’nın en tanınmış muhaddisi olduğu, bu iki şehirde rivayet edilen hadisleri en iyi onun bildiği ileri sürülmüş, rivayetleri arasında âlî isnadla gelenlerin bulunduğu belirtilmiş, Sa‘leb kendisinden yüz bin hadis işittiğini söylemiştir. Kavârîrî 12 veya 13 Zilhicce 235’te (27 veya 28 Haziran 850) Bağdat’ta vefat etti, Askerülmehdî’de (Rusâfe) defnedildi.
BİBLİYOGRAFYA
Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, V, 395-396.
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VII, 350.
Hatîb, Târîḫu Baġdâd, X, 320-323.
a.mlf., es-Sâbıḳ ve’l-lâḥiḳ (nşr. Muhammed b. Matar ez-Zehrânî), Riyad 1402/1982, s. 265.
İbnü’l-Esîr, el-Lübâb, I, 279-280; III, 62.
Mizzî, Tehẕîbü’l-Kemâl, XIX, 130-136.
İbn Abdülhâdî, ʿUlemâʾü’l-ḥadîs̱, II, 92-93.
Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, II, 438-439.
a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XI, 442-446.
a.mlf., Târîḫu’l-İslâm: Sene 231-240, s. 264-265.
İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, VII, 40-41.
