https://islamansiklopedisi.org.tr/nim-hafif
On altı zamanlı bir usul olan nîm-hafif usulüne bu isim, Türk mûsikisinin otuz iki zamanlı usullerinden hafif usulünün zaman bakımından yarısı olduğu için verilmiştir. Hafif usulünün ilk iki dört zamanı ile son iki dört zamanının yan yana getirilmesinden oluşturulmuş olan nîm-hafif usulü dört adet dört zamandan, diğer bir ifadeyle dört sofyandan meydana gelmiştir. Bu usul aynı zamanda darb-ı fetih ve hâvî usullerinin son on altı zamanlık bölümlerini oluşturur.
16/4’lük ikinci mertebesi kullanılan bu usul ile kâr, peşrev, beste ve bazı ilâhiler ölçülmüştür. Usulün 1. darbı kuvvetli, 2. darbı zayıf, 3 ve 4. darbları kuvvetli, 5. darbı zayıf, 6 ve 7. darbları kuvvetli, 8. darbı zayıf, 9. darbı yarı kuvvetli, 10. darbı zayıf, 11 ve 12. darbları kuvvetli, 13. darbı yarı kuvvetli, 14, 15 ve 16. darbları zayıftır. Usulün eski vuruluşu şöyledir:
Zamanla sondaki 4 zaman velvelelendirilmiştir.
Günümüzde bu usulün çok az örneği bulunmaktadır. Münir Nurettin Selçuk’un mâhur makamında, “Vur pençe-î Alî’deki şemşîr aşkına” mısraıyla başlayan mehter marşında; Ahmet Irsoy’un nikriz makamında, “Âşıklar sâdıklar işitmiş olun”; Hamâmîzâde İsmâil Dede’nin sûzidil makamında, “Ey gönül gûş eyle gel âşıkların güftârını” mısralarıyla başlayan ilâhilerinde bu usul kullanılmıştır.
BİBLİYOGRAFYA
Suphi Ezgi, Nazarî-Amelî Türk Musikisi, İstanbul 1935, II, 140.
Özkan, TMNU, s. 647.
Sadettin Heper, “Türk Musikisinde Usuller”, MM, sy. 345 (1978), s. 7.
