SERTOĞLU, Midhat

1329 r. (1913-14) yılında İstanbul’da doğdu. Babası tüccar ve kitapçı Selâmi Bey, annesi Sıdıka Hanım’dır. Ailesi 1907’de Saraybosna’dan göç ederek önce Kozan’a, daha sonra İstanbul’a yerleşti. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Lise öğrencisi iken 1933’te gazeteciliğe başlayarak Hergün, Haber ve Vatan gazetelerinde çalıştı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kaydoldu. Aynı zamanda Arap-Fars filolojisi, felsefe tarihi, pedagoji ve didaktik okuyarak 1941’de mezun oldu. Kısa süre Gedikpaşa Ortaokulu’nda Türkçe ve Taksim Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. Devlet Arşivleri Umum Müdürlüğü’nde aday memur olarak göreve başladı. 1941-1944 yılları arasındaki askerlik hizmetinin ardından eski görevine döndü. 13 Şubat 1945’te asaleten tayini yapıldı. 22 Mayıs 1947’de arşiv şefi, 20 Aralık 1954’te arşiv uzmanı, 16 Aralık 1955’te umum müdür muavini-telhis işleri müdürü, 1958’de umum müdür vekili ve nihayet 18 Nisan 1960’ta arşiv umum müdürü oldu. Kendi isteğiyle 15 Ağustos 1973’te emekli oluncaya kadar bu görevinde kaldı. 1961-1971 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sonçağ Tarihi ile Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi kürsülerinde ders verdi.

Sütlüce Hasîrîzâde Sâdî Tekkesi’nin son şeyhi Mehmed Elif Efendi’nin torunu ve Şeyh Yûsuf Zâhir Efendi’nin kızı Beşîre Hanımefendi ile evliliğinden Afife adında bir kızı olan Midhat Sertoğlu aynı zamanda çeşitli gazete ve dergilerde yazılar yazdı. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nden emekli olduktan sonra Hayat dergisinde çalışmaya başladı ve Hayat Tarih dergisinin yayın sorumlusu oldu. 1978’de Hürriyet gazetesine girdikten sonra bu gazetenin çıkardığı Yıllar Boyu Tarih dergisinin yayın danışmanlığını yaptı. 1985’te buradan ayrılarak bir süre Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nde danışmanlık görevinde bulundu. Bu görevinden ayrılınca bütün vaktini yazı çalışmalarına ayırdı. 29 Mart 1995’te öldü ve Çamlıca Mezarlığı’nda toprağa verildi. Arapça, Farsça, Fransızca ve Sırpça bilen Midhat Sertoğlu son derece kibar ve kültürlü bir kişiydi. Talebeleri ve genç arşiv elemanlarıyla yakından ilgilenir, onların iyi birer araştırmacı olmaları için gayret gösterirdi.

Eserleri. Atatürk Hayatı ve Şahsiyeti (İstanbul 1953), Muhteva Bakımından Başvekâlet Arşivi (Ankara 1955), Resimli Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi (İstanbul 1958), Mufassal Osmanlı Tarihi (V ve VI. ciltler, İstanbul 1962-1963), Atatürk ve İslâmiyet (İstanbul 1968), Resimli Büyük İstanbul Ansiklopedisi (İstanbul 1968), Peygamberler Tarihi (İstanbul 1969), Türkiye’nin Problemleri (Ankara 1969), Evliyalar Tarihi (İstanbul 1970), Osmanlı Sarayında Entrikalar Ansiklopedisi (İstanbul 1970), Türk Zaferleri Ansiklopedisi (İstanbul 1972), Osmanlı Padişahları (İstanbul 1973), Tanzimat Devrimi (İstanbul 1973), Leylâ ile Mecnûn (İstanbul 1974; Fuzûlî’nin eserinin yeniden yorumudur), Osmanlı Türklerinde Tuğra, Başlangıcı ve Gelişmesi (İstanbul 1975), Osmanlı Sarayı’nda Bir Gün (İstanbul 1976), Fatih ve İstanbul’un Fethi (Fetih ve Fâtih adıyla, İstanbul 1986), Osmanlı Kıyafetleri (Fenerci Mehmed Albümü, İstanbul 1986), Osmanlı Tarih Lügati (İstanbul 1986), Dördüncü Murad (Ankara 1987), İstanbul Sohbetleri (İstanbul 1992), Paşalar Şehri İstanbul (İstanbul 1993), Tarihten Sohbetler (Ankara 1994). Ayrıca Hüseyin Tûgī’nin Musibetnâme (Tûgī Tarihi) adlı eserini İbretnümâ adıyla neşretmiştir (TTK Belleten, XI/43 [1947], s. 489-514). Midhat Sertoğlu’nun 3000’e yakın makalesi çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanmış, on beş tarihî romanı Son Posta, Son Telgraf, Tercüman ve Akşam gazetelerinde tefrika edilmiş, şiirleri de basılmıştır (Şiirler, İstanbul 1994).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2009 yılında İstanbul’da basılan 36. cildinde, 572 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.