HASÎRÎ, Mahmûd b. Ahmed - TDV İslâm Ansiklopedisi

HASÎRÎ, Mahmûd b. Ahmed

محمود بن أحمد الحصيري
Müellif: CENGİZ KALLEK
HASÎRÎ, Mahmûd b. Ahmed
Müellif: CENGİZ KALLEK
Web Sitesi: TDV İslâm Ansiklopedisi
Yayımcı: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi
Baskı Tarihi: 1997
Erişim Tarihi: 21.11.2024
Web Adresi:
https://islamansiklopedisi.org.tr/hasiri-mahmud-b-ahmed
CENGİZ KALLEK, "HASÎRÎ, Mahmûd b. Ahmed", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/hasiri-mahmud-b-ahmed (21.11.2024).
Kopyalama metni

Cemâziyelevvel 546’da (Ağustos-Eylül 1151) Buhara’da hasır dokumacılığıyla meşhur bir mahallede doğdu; “Hasîrî” nisbesi buradan gelmektedir. Fıkıh ilmini Buhara’da aralarında Kādîhan’ın da bulunduğu âlimlerden öğrendi. Daha sonra tahsil için Nîşâbur, Halep ve Şam gibi merkezlere yolculuk yaptı. Ebû Sa‘d Abdullah b. Ömer es-Saffâr en-Nîsâbûrî, Radıyyüddin Ebü’l-Hasan Müeyyed b. Muhammed b. Ali et-Tûsî, Mansûr b. Abdülmün‘im b. Abdullah el-Furâvî ve İbrâhim b. Ali b. Hamek el-Mugīsî gibi âlimlerden ders aldı. Dımaşk’a yerleşerek Nûriye Medresesi’nde 611-636 (1214-1238) yılları arasında müderrislik görevinde bulundu. Aralarında Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd el-Mevsılî, Reşîdüddin İbnü’l-Muallim, Münzirî, Zekiyyüddin el-Birzâlî, Hılâtî, Sıbt İbnü’l-Cevzî, Mecdüddin İbnü’l-Adîm, Fâtıma bint İbrâhim el-Batâihiyye ve İbnü’s-Sâbûnî’nin de bulunduğu birçok talebe yetiştirdi. el-Melikü’l-Muazzam onun Nûriye Medresesi’ndeki fıkıh derslerine katılır ve kendisine saygı gösterirdi. Devrinin önde gelen Hanefî âlimlerinden biri olan Hasîrî, Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî’nin eserlerini rivayet ve şerhetmekle de tanınmıştır. 8 Safer 636’da (20 Eylül 1238) Dımaşk’ta öldü ve Sûfiye Kabristanı’na defnedildi.

Eserleri. 1. Ḫayrü’l-maṭlûb fi’l-ʿilmi’l-merġūb. el-Melikü’n-Nâsır Dâvûd’a ithaf edilen eser bir fetva kitabıdır (Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye, nr. 164).

2. eṭ-Ṭarîḳatü’l-Ḥaṣîriyye fî ʿilmi’l-ḫilâf beyne’ş-Şâfiʿiyye ve’l-Ḥanefiyye (Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye, nr. 366).

3. et-Taḥrîr fî şerḥi’l-Câmiʿi’l-kebîr. Şeybânî’nin Hanefî fıkhına dair meşhur eserinin şerhi olup sekiz ciltten ibarettir (Süleymaniye Ktp., Hamidiye, nr. 222; Molla Çelebi, nr. 42-43; Şehid Ali Paşa, nr. 805-807; Cârullah Efendi, nr. 670-671). Ali Ahmed en-Nedvî, et-Taḥrîr’in Hidiviyye Kütüphanesi’nde mevcut (nr. 52-58) altı ciltlik nüshasını esas alarak eserdeki fıkhî kaideleri çıkarıp bir araya getirmiştir. Bir doktora tezi olan bu çalışma el-Ḳavâʿid ve’ḍ-ḍavâbiṭü’l-müstaḫlaṣa mine’t-Taḥrîr adıyla yayımlanmıştır (Kahire 1411/1991).

4. el-Muḫtaṣar (el-Vecîz) fî şerḥi’l-Câmiʿi’l-kebîr. Aynı esere yaptığı iki ciltlik muhtasar bir şerhtir (Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 1550, 1696; Karaçelebizâde Hüsâmeddin, nr. 116; Beşir Ağa, nr. 295).

5. Şerḥu’l-Câmiʿi’ṣ-ṣaġīr. Yine Şeybânî’nin Hanefî fıkhına dair bir diğer eserinin şerhidir (bu eserlerin yazma nüshaları için ayrıca bk. , I, 178, 179, 473; Suppl., I, 290, 653).

Kaynaklarda Hasîrî’nin Şeybânî’nin es-Siyerü’l-kebîr’ini de şerhettiği kaydedilmektedir.


BİBLİYOGRAFYA

, III, 499.

, IV, 259.

, III, 228-229.

a.mlf., , XXIII, 53-54.

, XIII, 152-153.

, III, 431.

, VI, 313.

, s. 69.

Nuaymî, ed-Dâris fî târîḫi’l-medâris (nşr. Ca‘fer el-Hasenî), Kahire 1988, I, 620-621.

, I, 563, 568, 727; II, 1014, 1831.

, V, 182.

, s. 205.

, I, 178, 179, 473; , I, 290, 653.

, II, 33, 85.

, II, 405.

, VIII, 36.

, XII, 147.

, II, 183.

Ahmet Özel, Hanefi Fıkıh Âlimleri, Ankara 1990, s. 64.

Ali Ahmed en-Nedvî, el-Ḳavâʿid ve’ḍ-ḍavâbiṭü’l-müstaḫlaṣa mine’t-Taḥrîr, Kahire 1411/1991, s. 37-104.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1997 yılında İstanbul’da basılan 16. cildinde, 383 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER