TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, NİZÂMÜLMÜLK maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
Vezirliğini yaptığı hükümdar
ALPARSLAN
Büyük Selçuklu Devleti’nin ikinci hükümdarı (1064-1072).
Vezirliğini yaptığı hükümdar
MELİKŞAH
Büyük Selçuklu hükümdarı (1072-1092).
Oğlu
FAHRÜLMÜLK, Ali b. Nizâmülmülk
Selçuklu veziri.
Oğlu
MÜEYYİDÜLMÜLK
Selçuklu veziri.
NİZÂMİYE MEDRESESİ
Nizâmülmülk tarafından başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu hâkimiyetindeki çeşitli şehirlerde kurulan medreseler.
et-TANTARÂNİYYE
Tantarânî (ö. 485/1092) tarafından Selçuklu Veziri Nizâmülmülk için yazılan methiye.
Vezirlik makamındaki selefi
KÜNDÜRÎ
Selçuklu veziri.
Muarızı
TÂCÜLMÜLK
Selçuklu veziri.
Mücadele ettiği isim
HASAN SABBÂH
İran’da Nizârî-İsmâilî Devleti’nin kurucusu (1090-1124).
Eser verdiği edebî tür
SİYÂSETNÂME
Devlet yönetimine dair eserlerin ortak adı.
SELÇUKLULAR
Türkler’in İslâmî devirde kurdukları en büyük hânedanlardan biri (1040-1308).
Muarızı
TERKEN HATUN
Selçuklu Sultanı Melikşah’ın hanımı.
Hocası
KUŞEYRÎ, Abdülkerîm b. Hevâzin
Mutasavvıf, kelâm, tefsir ve hadis âlimi.
İlk defa kendisi hakkında kullanılan unvan
ATABEG
Selçuklular’da ve daha sonraki Türk devletlerinde kullanılan bir unvan.
Kendisine ithaf edilen eser
el-AKĪDETÜ’n-NİZÂMİYYE
Eş‘arî âlimlerinden Ebü’l-Meâlî el-Cüveynî’nin (ö. 478/1085) akaide dair risâlesi.
Kendisine ithaf edilen eser
el-GIYÂSÎ
İmâmü’l-Haremeyn el-Cüveynî’nin (ö. 478/1085) İslâm anayasa ve idare hukukuna dair eseri.
Mücadele ettiği fırka
BÂTINİYYE
Nasların zâhirî mânalarını kabul etmeyen, gerçek anlamları ancak Tanrı ile ilişki kurabilen “mâsum imam”ın bilebileceği temel görüşünü savunan aşırı fırkaların ortak adı.
Himaye ettiği âlim
CÜVEYNÎ, İmâmü’l-Haremeyn
Eş‘arî kelâmcısı ve Şâfiî fakihi.
Himaye ettiği âlim
GAZZÂLÎ
Eş‘arî kelâmcısı, Şâfiî fakihi, mutasavvıf, filozoflara yönelttiği eleştirilerle tanınan İslâm düşünürü.
Himaye ettiği âlim
EBÎVERDÎ
Büyük Selçuklular devrinde yetişen şair ve edip, ahbâr ve nesep âlimi.
Himaye ettiği âlim
ŞÎRÂZÎ, Ebû İshak
Şâfiî fakihi.
Çağdaşı
İBNÜ’l-HEBBÂRİYYE
Arap şairi ve edibi.
