x
- "
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 0
- *
- -
- q
- w
- e
- r
- t
- y
- u
- ı
- o
- p
- ğ
- ü
- ,
- a
- s
- d
- f
- g
- h
- j
- k
- l
- ş
- i
- ABC
- z
- x
- c
- v
- b
- n
- m
- ö
- ç
- .
- ABC
- Boşluk
- Sil

« Madde sayfasına git

SARAY ile İLİŞKİLİ MADDELER

DERGÂH-ı ÂLÎ

Bazı İslâm devletlerinde hükümdar kapısı veya padişah sarayı karşılığında kullanılmış olan tabir.

Selçuklular ve diğer bazı devletlerde hükümdarın sarayını ifade eden bir tabir.

Hükümdarların kullanımına ayrılmış saray, saraya bağlı veya müstakil yapı.

Haliç ve Boğaziçi kıyılarında inşa edilmiş, hânedana ve saray erkânına ait saray, sayfiye köşkü.

Ev, konak ve saraylarda kadınlara ayrılan bölüm.

MÂBEYN-i HÜMÂYUN

Osmanlı sarayında devlet işlerinin görüldüğü mekân.

Saraylarda divanın toplandığı ve resmikabullerin yapıldığı geniş mekân.

Endülüs’te bulunan ve en önemlileri Sevilla Alkazarı olan müstahkem Ortaçağ sarayları.

DÂRÜLHİLÂFE

Abbâsîler devrinde Bağdat’ın doğusunda Dicle kenarındaki hilâfet sarayına ve müştemilâtına verilen isim.

İslâm mimarisinin İspanya’daki en önemli yapılarından biri.

SARÂY-ı ATÎK-i ÂMİRE

İstanbul’da inşa edilen ilk Osmanlı sarayı.

Hükümdara ve hükümdar sarayına ait kurumlar, hizmetler ve görevliler için kullanılan bir tabir.

Osmanlılar’da idarî ve askerî kadronun yetiştirilmesi için teşkil edilen saray eğitim kurumu.

Osmanlı sarayının (Topkapı Sarayı) birinci ve ikinci yer denilen meydanlarındaki müesseseleri ifade eden bir tabir.

Başlangıçta saray teşkilâtındaki mâbeyinci mânasında kullanılan, ancak daha sonra çeşitli bölgelerde farklı anlamlar kazanan bir terim.

Hükümdarlık sarayına ait binek ve yük hayvanlarının barındırıldığı yer.

Saraya ve özellikle hükümdara ait hayvanlarla ilgilenen teşkilâtın başı.

Eskiden bazı İslâm devletlerinde hükümdar sofralarına nezaret edip yemekleri kontrol eden saray görevlisine verilen ad.

MATBAH-ı ÂMİRE

Osmanlılar’da saray mutfağı için kullanılan tabir.

Bazı müslüman devletlerde sarayın ve sultan emlâkinin idaresinden sorumlu görevli.

HARC-ı HÂSSA EMİNİ

Osmanlı döneminde bazı şehirlerde saray için alımlar yapan görevli.

Bazı İslâm devletlerinde sarayı korumak ve hükümdarın vereceği cezaları infaz etmekle görevli birliğin emîri.

Eskiden bazı İslâm devletlerinde hükümdar ve sarayını korumakla görevli muhafızlar hakkında kullanılan bir terim.

Bazı Türk-İslâm devletlerinde ve Osmanlılar’da sultanın silâhları ile silâhhânesinden sorumlu olan saray görevlisi.

Bazı Ortaçağ İslâm devletlerinde elçilere mihmandarlık yapan saray görevlisi.

Büyük bir sivil yapıya bağlı veya bağımsız olarak inşa edilen süslü küçük bina.

Türk sivil mimarisinde görülen büyük konut.

Çoğunlukla yazın oturulmak üzere deniz, nehir gibi su kenarlarında inşa edilen konut, sahil evi.

İstanbul’da Haliç’e akan Kâğıthane deresinin kenarında XVIII. yüzyılın ilk yarısında tanzim edilen saray, köşk, kasır ve bahçeler topluluğu.

SARÂY-ı CEDÎD

Edirne’de XV. yüzyıl ortalarında inşasına başlanan ikinci saray.

DOLMABAHÇE SARAYI

Boğaziçi’nde XIX. yüzyıl İstanbul’unun en ihtişamlı yapılarından biri olan saray.

İstanbul’da XIX. yüzyılın sonlarında nihaî şeklini alan saray.

ÇIRAĞAN SAHİLSARAYI

İstanbul’da Beşiktaş ile Ortaköy arasında Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan saray.

BEYLERBEYİ SARAYI

İstanbul’da Beylerbeyi sahilinde Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan saray.

AYNALIKAVAK SARAYI

İstanbul’da Haliç kıyısında Kasımpaşa ve Hasköy arasında büyük bir sahilsarayı.

ÂDİLE SULTAN SARAYI

İstanbul Kandilli’de sultan sarayı.

BALTALİMANI SAHİLSARAYI

Mustafa Reşid Paşa’nın 1860-1870 yılları arasında Baltalimanı’nda yaptırdığı kâgir saray.

İBRÂHİM PAŞA SARAYI

İstanbul’da Atmeydanı kenarında XVI. yüzyıl başlarında kurulmuş, şehrin en muhteşem özel saraylarından.

DÂVUD PAŞA SARAYI

İstanbul’da Dâvud Paşa sahrasında inşa edilen kasır etrafında gelişmiş saray.

İstanbul’da Boğdan voyvodalarının veya onların temsilcilerinin oturdukları saray.

KUBÂDÂBÂD SARAYI

Beyşehir gölü kıyısında bulunan Selçuklu sarayı.

ALÂEDDİN KÖŞKÜ

Konya’da Selçuklu sultanlarının sarayının kalıntısı.

MEDÎNETÜZZEHRÂ

Endülüs’te İslâm mimarisinin önemli bir sarayı ve bu saray çevresinde gelişen şehir.

KASRÜ’l-MÜŞETTÂ

Ürdün’ün başşehri Amman’ın 42 km. güneyinde yer alan bir Emevî sarayı.

Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın Kahire Kalesi avlusundaki sarayı.

İSHAK PAŞA SARAYI

Doğubayazıt’ta XVIII. yüzyıl sonlarına ait bir saray külliyesi.

ŞİRVANŞAHLAR SARAYI

Bakü’de XV-XVI. yüzyıllarda inşa edilen saray.

Kırım Hanlığı’nın başşehri Bahçesaray’daki hükümdarlık sarayı.

Her hakkı mahfuzdur. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.