https://islamansiklopedisi.org.tr/suleyman-b-mugire
Bekir b. Vâil kabilesinin bir kolu olan Benî Kays b. Sa‘lebe’nin mevlâsı olduğu için Kaysî ve Bekrî nisbeleriyle anılır. Babasından başka Hasan-ı Basrî, İbn Sîrîn, Humeyd b. Hilâl el-Adevî, Sâbit el-Bünânî, Saîd b. İyâs el-Cüreyrî, Ebû Mûsâ el-Hilâlî gibi muhaddislerden hadis rivayet etti. Kendisinden Abdullah b. Mübârek, Abdurrahman b. Mehdî, Ebû Dâvûd et-Tayâlisî, Ka‘nebî, Affân b. Müslim, Esed b. Mûsâ, Ebû Nuaym Fazl b. Dükeyn, Yahyâ b. Âdem, Yezîd b. Hârûn, Nadr b. Şümeyl, Süleyman b. Harb gibi şahsiyetler rivayette bulundu. Kendisinden önce vefat eden iki hadis hâfızı Şu‘be b. Haccâc ile Süfyân es-Sevrî de ondan hadis rivayet etti. Süfyân es-Sevrî, Basra’ya gittiğinde rahatsız olduğu için Süleyman b. Mugīre’ye uğrayamadı, rivayet ettiği hadisleri kendisinden duyup nakledebilmek için yanına gelmesini rica etti, Süleyman b. Mugīre de bu isteği yerine getirerek rivayetlerini ona okudu.
Eyyûb es-Sahtiyânî, hadis hâfızı ve fakih Humeyd b. Hilâl’in rivayet ettiği hadisleri en iyi Süleyman b. Mugīre’nin bildiğini söylemiş, Ali b. Medînî de onun Sâbit el-Bünânî’den hadis rivayet edenler arasında Hammâd b. Seleme’den sonra en güvenilir râvi olduğunu belirtmiştir. Şu‘be b. Haccâc, Süleyman’ı güvenilir rivayetleri sebebiyle “Basra halkının efendisi” diye nitelemiştir. Vüheyb b. Hâlid, Eyyûb es-Sahtiyânî’nin tavsiyesi üzerine ondan hadis öğrenmek için yanına gittiğinde bir köşede Süleyman b. Mugīre’nin başka bir köşede de babasının oturduğunu ve her birinin huzuruna gelen öğrencilere hadis rivayet etmekle meşgul olduklarını söylemiştir. Ebû Dâvûd et-Tayâlisî de onu hayırlı bir insan, hadis ilminin önde gelen şahsiyetlerinden biri diye övmüştür. Kaynaklarda imam, hâfız, kudve gibi unvanlarla anılan Süleyman b. Mugīre hakkında İbn Sa‘d, Yahyâ b. Maîn, Ahmed b. Hanbel, Nesâî, Ebû Hâtim er-Râzî gibi hadis münekkitleri sika ve sebt terimlerini kullanmışlardır. İbn Hacer’e göre tebeu’t-tâbiîn neslinin yedinci, Süyûtî’ye göre beşinci tabakasından olan Süleyman b. Mugīre’nin rivayetleri Kütüb-i Sitte başta olmak üzere diğer hadis kitaplarında, âlî rivayetleri de Ali b. Ca‘d’ın el-Caʿdiyât’ında bulunmaktadır.
BİBLİYOGRAFYA
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VII, 280.
Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, IV, 38.
İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, IV, 144-145.
Mizzî, Tehẕîbü’l-Kemâl, XII, 69-73.
Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, VII, 415-419.
a.mlf., Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, I, 220-221.
İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, IV, 220-221.
