https://islamansiklopedisi.org.tr/abdulvehhab-b-ata-el-haffaf
Benî İcl’in mevlâsı olduğu için el-İclî diye de anılır. Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmadığı gibi, “ayakkabıcı (kavaf)” anlamına gelen Haffâf lakabını hangi sebeple aldığı da bilinmemektedir. Büyük muhaddis Saîd b. Ebû Arûbe’nin hadislerini en iyi bildiği, derslerine yıllarca devam ettiği ve onun kitaplarını yazıp bunları hocasının huzurunda talebelerine okuduğu için, ondan hadis rivayet etmesiyle tanındı. Ayrıca Humeyd et-Tavîl, İbn Avn, İbn Cüreyc, Mâlik b. Enes ve Ebû Amr b. Alâ gibi muhaddislerden hadis öğrendi. Hem muhaddis hem de yedi kıraat imamından biri olan Ebû Amr b. Alâ’dan hadislerini ve kıraat tarikini rivayet etti. Kendisinden de Ahmed b. Hanbel, Yahyâ b. Maîn, İshak b. Râhûye gibi muhaddisler rivayette bulundular. Memleketi olan Basra’dan Bağdat’a gidip yerleşti ve orada hadis rivayetine başladı.
Yahyâ b. Maîn ve Dârekutnî gibi muhaddisler onun güvenilir bir râvi olduğunu belirtmekte, kendisini yakından tanıyan Yahyâ b. Saîd el-Kattân da hakkında müsbet düşünmektedir. Ancak Buhârî ve Nesâî “kuvvetli değildir” demekte, Ahmed b. Hanbel onu zayıf bulmakta, Ebû Hâtim ise hadislerinin i‘tibar için yazılabileceğini söylemektedir. Kuvvetli olmadığını söyleyen Nesâî, rivayetlerini Sünen’ine almakta bir beis görmemiştir. İbn Sa‘d’ın sadûk dediği, hadislerini Zehebî’nin hasen olarak değerlendirdiği Abdülvehhâb son derece duygulu bir zâhid idi.
BİBLİYOGRAFYA
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VII, 333.
Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, VI, 98.
İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, VI, 72.
Hatîb, Târîḫu Baġdâd, XI, 21-25.
Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, I, 339.
a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, IX, 451-454.
a.mlf., Mîzânü’l-iʿtidâl, II, 681-682.
İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, VI, 450-452.
