M. SUAT MERTOĞLU - TDV İslâm Ansiklopedisi

M. SUAT MERTOĞLU

Müellif toplam 28 madde veya madde bölümü telif etmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:
    Arap Dili ve Edebiyatı, Hadis, İslam Bilim Tarihi, İslam Tarihi ve Medeniyeti, Tefsir, Türk Tarihi ve Medeniyeti
Müellifin özgeçmişi
İstanbul Fatih’te doğdu (1966). İstanbul İmam-Hatip Lisesi’nden (1984) ve Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nden (1989) mezun oldu. Aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü Tefsir Anabilim Dalı’nda, “Almanca Yapılmış Kur’an Çalışmaları” başlıklı teziyle yüksek lisansını (1992), “Osmanlıda II. Meşrutiyet Sonrası Modern Tefsir Anlayışı (Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi Örneği: 1908-1914)” başlıklı teziyle de doktorasını tamamladı (2001). Ayrıca Şarkiyat ve tarih alanlarında lisans üstü çalışmalarını sürdürdüğü (1990-1999) Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde (Mainz/Almanya) hadis literatürü üzerine hazırladığı, “Die Ğinn-Vorstellung in der hadith-Literatur. Eine Untersuchung zu den Überlieferungen der kütüb as-sitta” başlıklı teziyle ikinci yüksek lisansını tamamladı (1999). “Reşid Rıza’nın Kur’an Yorumu” başlıklı çalışmasıyla doçent (2012), “Osmanlı’dan Günümüze Kur’an ve Tefsir Literatürü” başlıklı çalışmasıyla da profesör (2021) unvanı aldı.

Bir süre serbest araştırmacı ve editör olarak çalıştı. 2007 yılında Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi’nde (İSAM) araştırma uzmanı olarak görev aldıktan sonra, TDV İslâm Ansiklopedisi’ne Tefsir İlim Heyeti üyesi (2008-2016) ve İnceleme Kurulu üyesi (2014-2022) olarak önemli katkılarda bulundu; 28 madde veya madde bölümü telif etti, çok sayıda maddenin ilmî redaksiyonunu yaptı. İSAM’da 2012-2019 arasında İSAM Yayınları’ndan ve ek ciltlerin hazırlanması ile ikinci edisyon hazırlık süreçlerinde TDV İslâm Ansiklopedisi’nden sorumlu başkan yardımcısı, İkinci Klasik Dönem ve Erken Klasik Dönem projeleri koordinatörü olarak, 2015-2022 arasında da Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yaptı. Aynı kurumda Yayın Kurulu ve Tahkik Yayın Kurulu başkanlıkları devam etmektedir. Halen Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Dalı’nda öğretim üyesidir.

İlmî ve akademik çalışmaları tefsir tarihi, problemleri ve literatürü yanında modern İslâm düşüncesi ile yakın tarih alanlarında yoğunlaşmıştır.

Ahmed Muhiddin, Modern Türklükte Kültür Hareketi (inceleme ve tercüme, İstanbul 2004; Şiir, Milliyetçilik, İslâmcılık: Modern Türklükte Kültür Hareketi başlığıyla, İstanbul 2019), Sırat-ı Müstakim Mecmuası: Açıklamalı Fihrist ve Dizin (İstanbul 2008), Reşid Rıza’nın Kur'an Yorumu (İstanbul 2011) başlıklı kitap çalışmaları yanında çeşitli dergilerde yayımlanmış makale, tebliğ ve tercümeleri bulunmaktadır. Klasik Yayınevi tarafından yayımlanan “Arap Gözüyle Osmanlı”, “Balkan Gözüyle Osmanlı” ve “Hatıralarla Yakın Tarih” başlıklı hatırat dizilerinin editörlüğünü yürütmektedir.
Güncelleme Tarihi: 10.12.2022
Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
AYYÂŞÎ, Muhammed b. Mes‘ûd
İmâmiyye Şîası’na mensup fakih ve müfessir.
HÂRÛN b. MÛSÂ el-EZDÎ
Kıraat ve nahiv âlimi, muhaddis.
SALÂTÜSELÂM
Hz. Peygamber’in mânevî şahsiyetini selâmlama anlamında bir tabir.
SA‘LEBÎ
Arap dili âlimi ve müfessir.
SCHAADE, Arthur
Alman şarkiyatçısı.
SEÂLİBÎ, Ebû Zeyd
Tefsir, hadis ve fıkıh âlimi.
SEYBOLD, Christian Friedrich
Alman şarkiyatçısı.
SIGGEL, Alfred
Alman şarkiyatçısı.
SUTER, Heinrich
İsviçreli bilim tarihçisi ve şarkiyatçı.
SÜYÛTÎ / 2. Bölüm: Kur’an İlimleri
Tefsir, hadis, fıkıh, Arap dili ve edebiyatı âlimi.
ŞEYZELE
Şâfiî âlimi.
TABÂTABÂÎ, Muhammed Hüseyin
el-Mîzân adlı tefsiriyle tanınan Şiî müellifi ve felsefeci.
TABERÎ, Muhammed b. Cerîr / 3. Bölüm: Literatür
Câmiʿu’l-beyân ve Târîḫu’l-ümem ve’l-mülûk adlı eserleriyle tanınan müfessir, tarihçi, muhaddis ve fakih.
TANTÂVÎ CEVHERÎ
İlmî tefsir hareketinin önemli temsilcilerinden Mısırlı âlim.
TEFSİR / 2. Bölüm: Literatür
Kur’ân-ı Kerîm âyetlerini açıklamayı ve yorumlamayı ifade eden terim; Kur’an âyetlerini yorumlama ilmi ve bu alandaki eserlerin ortak adı.
TEFSÎRÜ’l-MENÂR
Reşîd Rızâ’nın (ö. 1935) Kur’an tefsiri.
et-TİBYÂN fî AKSÂMİ’l-KUR’ÂN
İbn Kayyim el-Cevziyye’nin (ö. 751/1350) Kur’ân-ı Kerîm’deki yeminlere dair eseri.
ÜDFÜVÎ, Muhammed b. Ali
Mısırlı nahiv, kıraat ve tefsir âlimi.
ÜMMÎ
Hz. Peygamber’in bir sıfatı, okuma yazma bilmeyen anlamında Kur’an terimi.
ÜSLÛBÜ’l-KUR’ÂN
Kur’an’ın kendine özgü anlatım tarzını ifade eden bir terim.
VAHİY KÂTİBİ
Hz. Peygamber’in kendisine nâzil olan âyetleri yazdırdığı sahâbîler için kullanılan terkip.
VÜCÛH ve NEZÂİR
Kur’an’da bir kelimenin farklı yerlerde kazandığı değişik mânaları mükerrerleriyle birlikte inceleyen bilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
YEZÎDÎ, Abdullah b. Yahyâ
Arap dili ve edebiyatı, Kur’an ilimleri âlimi.
YEZÎDÎ, Yahyâ b. Mübârek
Meşhur on dört kıraat imamından biri.
YÛSUF ZİYÂ el-HÂLİDÎ
Osmanlı ilim ve devlet adamı.
ZEHEBÎ, Muhammed Hüseyin
et-Tefsîr ve’l-müfessirûn adlı eseriyle tanınan Mısırlı âlim.
ZEMAHŞERÎ
el-Keşşâf adlı tefsiri yanında Arap dili ve edebiyatına dair çalışmaları ile tanınan çok yönlü Mu‘tezile âlimi.
ZÜRKĀNÎ, Muhammed Abdülazîm
Menâhilü’l-ʿirfân adlı eseriyle tanınan Mısırlı âlim.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER