TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, MÛSÂ CÂRULLAH maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
CEDÎDCİLİK
XIX. yüzyılın sonuna doğru Rusya müslümanları arasında eğitim ve kültür alanında başlayan yenileşme hareketi.
MÜSLÜMAN KONGRELERİ
Rusya Türkleri’nin 1905-1917 yılları arasında dinî, siyasî ve içtimaî haklar elde etmek amacıyla düzenledikleri toplantılar.
Yakın arkadaşı
ABDÜRREŞİD İBRAHİM
Rusya Türkleri’nin ilk siyasî temsilcisi, İslâmcı gazeteci-yazar, seyyah.
Yakın arkadaşı
RIZÂEDDİN FAHREDDİN
Cedîdci ve ıslahatçı fikirleriyle tanınan Tatar-Türk din âlimi, müftü ve tarihçi.
Çağdaşı
KEMÂLÎ, Ziyâeddin
Tatar Türkleri’nin Cedîdci düşünür ve yazarlarından.
Çağdaşı
ÂLİMCAN BARUDÎ
Rusya müslümanları müftüsü, eğitimci, gazeteci ve Nakşî şeyhi.
Fikirlerinden etkilendiği âlim
KURSAVÎ
İdil-Ural Türkleri arasındaki dinî ıslah hareketinin öncülerinden.
Fikirlerinden etkilendiği âlim
MERCÂNÎ
Kazanlı tarihçi ve ıslahatçı din âlimi.
Rahmet-i İlâhiyye Bürhanları adlı eserine reddiye yazan âlim
MUSTAFA SABRİ EFENDİ
Osmanlı şeyhülislâmı.
Bazı klasik eserleri okuttuğu şarkiyatçı
IZUTSU, Toshihiko
İslâm düşüncesi ve Kur’an semantiği üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Japon şarkiyatçısı.
Ders aldığı âlim
MUHAMMED ABDUH
Mısırlı İslâm düşünürü, yenilik hareketinin öncülerinden.
Ders aldığı âlim
BAHÎT, Muhammed
Mısır başmüftüsü.
Arkadaşı
DÂMOLLA, Abdülkādir
Doğu Türkistanlı âlim, eğitimci ve şair.
Birlikte gazete çıkardığı arkadaşı
İDİLLİ, Muhammed Ayaz İshakî
İdil-Ural Türkleri’nin millî uyanış ve kurtuluş mücadelesi öncülerinden, gazeteci-yazar.
Çağdaşı
İBRAHİMOV, Alimcan
Edebiyat, tarih ve dil âlimi, tenkitçi.
Çağdaşı
UBEYDULLAH es-SİNDÎ
Hintli âlim ve siyaset adamı.
Şîa'ya yönelttiği eleştirilere karşı reddiye yazan âlim
ŞEREFEDDİN el-ÂMİLÎ
Lübnan’ın Şiî müctehidlerinden ve modern dönem Şiî uyanış hareketini başlatan önemli şahsiyetlerinden biri.
Kendisine karşı çeşitli reddiyeler yazan âlim
REMZÎ, Muhammed Murad
Nakşibendî şeyhi, âlim.
Dinde Reformcular adlı eserinde kendisine sert eleştiriler yönelten müellif
IŞIK, Hüseyin Hilmi
Nakşibendî-Hâlidî tarikatına mensup sûfî müellif.
Kendisinden istifade eden şarkiyatçı
JEFFERY, Arthur
Amerikalı şarkiyatçı, Kur’an ilimleri uzmanı.
Yazılar yayınladığı dergi
ŞÛRÂ
XX. yüzyılın başlarında Rusya müslümanları tarafından Orenburg’da çıkarılan Türkçe dergi.
Yazılar yayınladığı dergi
İCTİHAD
Abdullah Cevdet’in (ö. 1932) idaresi altında yayımlanan ilmî, siyasî ve edebî muhtevalı dergi.
Yazılar yayınladığı dergi
İSLÂM MECMUASI
I. Dünya Savaşı yıllarında yayımlanan fikir dergisi.
Neşrettiği eser
el-MUVÂFAKĀT
İbrâhim b. Mûsâ eş-Şâtıbî’nin (ö. 790/1388) usûl-i fıkhın temel konularını makāsıd açısından inceleyen eseri.
Neşrettiği eser
eş-ŞÂTIBİYYE
Kāsım b. Fîrruh eş-Şâtıbî’nin (ö. 590/1194) kırâat-i seb‘aya dair kasidesi.
