https://islamansiklopedisi.org.tr/ravh-b-ubade
Basra’da doğdu. Kays b. Sa‘lebe oğulları soyundan geldiği için İbn Sa‘lebe diye anıldı. Hadis öğrenmek amacıyla Bağdat’a gitti ve oraya yerleşti; ömrünün sonuna doğru Basra’ya döndü. Hocaları arasında Sâlih b. Keysân, İbn Cüreyc, Abdullah b. Avn, İbn Ebû Arûbe, Evzâî, İbn Ebû Zi’b, Şu‘be b. Haccâc, Süfyân es-Sevrî, Hammâd b. Seleme, Hammâd b. Zeyd, Mâlik b. Enes ve Süfyân b. Uyeyne’nin adları zikredilir. Kendisinden Ali b. Medînî, İbn Nümeyr, İshak b. Râhûye, Ebû Kudâme es-Serahsî, Ahmed b. Hanbel, Ebû Hayseme Züheyr b. Harb, Abd b. Humeyd, Bündâr diye anılan Muhammed b. Beşşâr, İbn Şeybe ve Bekkâr b. Kuteybe gibi âlimler faydalandı. Ravh b. Ubâde Cemâziyelevvel 205’te (Ekim 820) Basra’da vefat etti. Şevval 206’da (Mart 822) veya 207’de (822) öldüğü de kaydedilmektedir.
Ali b. Medînî, Ravh b. Ubâde’nin kendini sadece hadise veren büyük muhaddislerden olduğunu, bu sahada eserler verdiğini, derlediği hadisleri rivayet ettiğini söylemiş, onun derlediği 100.000’den fazla hadisi görüp incelediğini ve bunlardan 10.000’ini yazdığını belirtmiştir. Yahyâ b. Maîn’e Ravh sorulduğunda onu övmüş, Yahyâ b. Saîd el-Kattân’ın onu tenkit ettiği söylenince de bunu şiddetle reddetmiştir. Hadis otoriteleri Ravh’ı sika, sadûk, mahallühü’s-sıdk, sâlih gibi ifadelerle değerlendirmiştir. Abdurrahman b. Mehdî onun hakkında önceleri menfi kanaate sahip olmuş, fakat Ali b. Medînî’nin kendisini uyarması üzerine Ravh’ın gıybetini yaptığı için pişman olup tövbe etmiştir. Ravh’ın bazı kişilerce tenkit edildiği, ancak bu tenkitlere önem verilmediği belirtilmektedir.
Nuaym b. Hammâd’ın Basra’da kendisinden 50.000 hadis yazdığını söylediği Ravh’ın Kütüb-i Sitte’de ve diğer önemli hadis kitaplarında rivayetleri bulunmaktadır. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ’lerinde Buhârî onun kırk altı, Müslim doksan dokuz, Tirmizî kırk iki, es-Sünen’lerinde Ebû Dâvûd yirmi iki, Nesâî dört, İbn Mâce on sekiz rivayetine yer vermiştir. Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’inde 800 rivayeti bulunmaktadır. Ravh’ın ayrıca hadis, tefsir ve ahkâma dair çeşitli kitaplar tasnif ettiği belirtilmiş, bunlar arasında es-Sünen ve’l-aḥkâm ile Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-Kerîm adlı çalışmalarından söz edilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VII, 296.
Yahyâ b. Maîn, et-Târîḫ, II, 168-169.
Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, III, 309.
Ukaylî, eḍ-Ḍuʿafâʾ, II, 59.
İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, III, 498-499.
İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist (Teceddüd), s. 283.
Hatîb, Târîḫu Baġdâd, III, 437; VIII, 401-406.
Bâcî, et-Taʿdîl ve’t-tecrîḥ li-men ḫarrece lehü’l-Buḫârî fi’l-Câmiʿi’ṣ-ṣaḥîḥ (nşr. Ebû Lübâbe Hüseyin), Riyad 1406/1986, II, 574.
Mizzî, Tehẕîbü’l-Kemâl, IX, 238-245.
Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, IX, 402-407.
a.mlf., Târîḫu’l-İslâm: sene 201-210, s. 155.
a.mlf., Mîzânü’l-iʿtidâl, II, 58-60.
İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, III, 293-296.
Keşfü’ẓ-ẓunûn, I, 427, 448.
Hediyyetü’l-ʿârifîn, I, 371.
