![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Diğer resim/mehmed-ii-1.jpg)
İstanbul’u fetheden ve Ayasofya’yı camiye çevirip yanına bir medrese yaptıran sultan
MEHMED II
Osmanlı padişahı (1444-1446, 1451-1481).
Ayasofya’da ilk cuma hutbesini okuyan
AKŞEMSEDDİN
Fâtih’in hocası, mutasavvıf, âlim-tabip ve şair.
AYASOFYA KÜRSÜ ŞEYHLİĞİ
Ayasofya’da âlim şeyhlerin cuma namazından sonra vaaz etmeleri için tahsis edilmiş bir görev.
HATÎB-i AYASOFYA
Osmanlı âlimi, hatip ve şeyhülkurrâ.
İSPİRÎZÂDE AHMED EFENDİ
Patrona İsyanı düzenleyicilerinden, Ayasofya vâizi.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Belge - Sahife/manastirli-ismail-hakki-1.jpg)
Ayasofya Camii’nin etkili vaizi
MANASTIRLI İSMÂİL HAKKI
Son devir Osmanlı âlimi.
SÜLEYMAN FÂZIL EFENDİ
Ayasofya kürsü şeyhi, vâiz ve muhaddis.
Ayasofya vâizlerinden
ABDÜLAHAD NÛRİ
Halvetiyye tarikatı şeyhlerinden, mutasavvıf ve şair.
Ayasofya Medresesi müderrislerinden
ABDULLAH AHISKAVÎ
Dinî ilimler yanında tarih, astronomi, coğrafya ve tıp konularında da eser veren Osmanlı ilim adamı.
Ayasofya Medresesi müderrislerinden
ABDURRAHMAN EFENDİ, Kocahüsamzâde
Osmanlı şeyhülislâmı.
Ayasofya Medresesi müderrislerinden
ABDÜLKADİR ŞEYHÎ EFENDİ
Osmanlı şeyhülislâmı.
Ayasofya Medresesi müderrislerinden
ABDÜRRAHİM EFENDİ, Hoca
Osmanlı şeyhülislâmı.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Minyatür/ali-kuscu-1.jpg)
Ayasofya Medresesi müderrislerinden
ALİ KUŞÇU
Timurlular devrinde Semerkant’ta yetişmiş, daha sonra Osmanlı ülkesinde büyük bir şöhret kazanmış olan Türk astronom ve matematikçisi.
Servetinin vefatından sonra Ayasofya Camii’nin tadilatına harcanmasını vasiyet eden âlim
ÂSIM EFENDİ, Mekkîzâde
Osmanlı şeyhülislâmı.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Vesikalık fotoğraf/fossati-gaspare-trajano-1.jpg)
FOSSATI, Gaspare Trajano
İstanbul’da başta Ayasofya’nın tamiri olmak üzere birçok bina yapan İsviçreli mimar.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ibrahim-turbesi-1.jpg)
İBRÂHİM TÜRBESİ
İstanbul’da Ayasofya Camii’nin bitişiğindeki eski vaftizhâneden çevrilmiş Sultan İbrâhim’in defnedildiği türbe.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina içi fotoğrafı/selim-ii-turbesi-1.jpg)
SELİM II TÜRBESİ
İstanbul Ayasofya Camii hazîresinde türbe.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ahmed-iii-cesmesi--topkapi-sarayi-1.jpg)
AHMED III ÇEŞMESİ
İstanbul’da Bâb-ı Hümâyun ile Ayasofya arasında XVIII. yüzyıla ait büyük meydan çeşmesi ve sebil.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/kucuk-ayasofya-kulliyesi-1.jpg)
KÜÇÜK AYASOFYA KÜLLİYESİ
İstanbul’da XVI. yüzyılın ilk yıllarında bir Bizans kilisesinden dönüştürülen cami ile etrafındaki vakıf binalar.
Ayasofya yakınlarında bulunan ve camiye çevrilmeyen kilise
ARSLANHANE
İstanbul’da Osmanlı devrinde bazı hizmetlerde kullanılmış eski bir Bizans kilisesi.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Manzara fotoğrafı/atmeydani-2.jpg)
Ayasofya yakınlarında bulunan meydan
ATMEYDANI
Osmanlılar zamanında İstanbul’da Sultan Ahmed Camii’nin önündeki meydana verilen ad.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--iznik-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
İznik’te fetihten sonra kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--edirne-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Edirne’de Kaleiçi’nde geçen yüzyıla kadar Ayasofya adıyla tanınan cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--mora-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Benefşe Kalesi’nde Kanûnî tarafından Fethiye adıyla kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--enez-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Edirne’nin Enez ilçesinde kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--ohri-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Makedonya’nın Ohri şehrinde bulunan ve Osmanlılar döneminde kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--selanik-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Yunanistan’ın Selânik şehrinde kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--sofya-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Bulgaristan’ın Sofya şehrinde kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/ayasofya-camii--trabzon-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Trabzon’da şehrin doğu tarafında kiliseden çevrilen cami.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina içi fotoğrafı/ayasofya-camii--vize-1.jpg)
AYASOFYA CAMİİ
Kırklareli’nin Vize ilçesinde kiliseden çevrilen cami.